Egypte: muziek, gratis boodschappen en ijsjes in ruil voor een stem

Op straat in Dar es Salaam, een armere buurt in Cairo, lopen verschillende mensen rond met een bonnetje met een streepjescode erop. Een van hun vingers is net in roze verf gedoopt, ten teken dat ze gestemd hebben. Hun bonnetjes zijn gestempeld. Op straat vragen ze elkaar: waar kan ik mijn doos met gratis boodschappen krijgen?

Even verderop vinden ze waar ze naar op zoek waren. Rondom een moskee staan zo’n honderd mensen te wachten om hun bon voor gratis producten in te leveren. De negentienjarige Shaymaa Ragib wacht met vriendin Nour Mohamed op haar man, die hun dozen in de menigte probeert te bemachtigen. Nour heeft er al een. “Rijst, olie, suiker en pasta”, zegt ze terwijl ze de inhoud toont. Toch is ze wat teleurgesteld. “Ze zeiden dat het pakket 30 kilo zou zijn. Nou, dit is nog niet eens 5 kilo.”

Honger

Shaymaa en Nour stemden beiden voor het wijzigen van de grondwet, hoewel ze niet precies weten wat de die wijzigingen zijn. Nour heeft het gevoel dat de overheid met een nieuwe grondwet het land beter kan helpen. Zij vindt dat het land onder president Abdel Fatah al-Sisi erop vooruit is gegaan omdat het volgens haar veiliger is geworden.

Shaymaa is minder overtuigd. “De prijzen zijn hoger en er is geen werk”, zegt ze. “Veel mensen hier zijn gaan stemmen om zo’n doos te krijgen. Er is honger in Egypte.”

Hoewel president Sisi vaak heeft gezegd niet langer dan twee termijnen te zullen dienen, ging het parlement in februari akkoord met een traject om de grondwet te wijzigen. In die nieuwe grondwet zouden de president en het leger meer macht krijgen en kan de huidige president langer aanblijven, tot 2030. Dat laatste zou betekenen dat een belangrijke verworvenheid van de revolutie in 2011 tegen dictator Hosni Mubarak verloren gaat als de wijzigingen worden aangenomen. De uitslag wordt later deze week bekend.

Om Egyptenaren naar de stembussen te krijgen, worden naast de gratis boodschappen ook minibusjes ingezet om mensen te vervoeren. Posters door de hele stad hebben de slogan ‘Doe wat juist is’ en bekende Egyptenaren voeren campagne voor de wijzigingen door op foto’s met hun hand een vink-teken te maken. Voor de stembureau’s worden ijsjes uitgedeeld, kinderen worden geschminkt en knalt opzwepende Egyptische muziek uit grote speakers. Groepjes jongeren dansen en vrouwen met kinderen hangen de hele dag rond bij de stembureau’s. Zij zouden worden betaald voor hun aanwezigheid.

Voorspoed

Mona Gomaa, een 42-jarige huisvrouw, brengt de drie verkiezingsdagen door voor het stembureau, samen met nog twintig vrouwen uit de buurt. Zij zegt dat ze niet is betaald, maar dat ze daar zit vanwege haar liefde voor de president. “Onze president heeft het land veilig gemaakt. Er is geen onrust meer en er zijn geen protesten op het Tahirplein.”

De zestigjarige Fatheyah Abdel-Rani en haar dochter steunen ook de wijziging van de grondwet. “Natuurlijk”, lacht ze. “De president moet af kunnen maken waar hij aan begonnen is. Mensen die klagen zijn zich niet bewust van de voorspoed in dit land. Ze moeten meer geduld hebben.”

Op de drukte en muziek van het stembureau in Dar es Salaam kwam ook de 32-jarige architect Hany af, die in de buurt woont. Toch gaat hij niet stemmen, uit protest tegen het regime. Hij vindt het een schande dat voedselpakketten worden uitgedeeld aan Egyptenaren die stemmen. “In Nederland kan dat toch niet, zo stemmen kopen? Het is omkoping.”

Al snel gaan vrijwilligers van het stembureau om hem heen staan. Een van hen schuift een Egyptische vrouw naar voren en zegt: “Je kunt beter haar interviewen”. Voordat hij wegloopt zegt Hany nog snel: “Zie je, dit is wat er mis is met dit land”.

De nieuwe grondwet

In de nieuwe grondwet wordt het presidentstermijn verlengd van vier jaar naar zes jaar. President Sisi zou daardoor twee extra jaar in zijn functie blijven en daarbij mag hij, hoewel hij al twee termijnen dient, zich kandidaat stellen voor een extra termijn. Ook mag de president zelf een of twee vicepresidenten kiezen, rechters benoemen en het hoofd van het constitutioneel hof. Rechters van het hooggerechtshof zullen voortaan geen wetsvoorstellen meer beoordelen, alleen nog op verzoek van het parlement. Het leger krijgt meer bevoegdheden om burgers te veroordelen in militaire rechtszaken.

Lees ook:

Wie durft er campagne te voeren tegen de Egyptische president Sisi?

Een voor een haken ze af, de kandidaten die het in de strijd om het presidentschap in Egypte opnamen tegen Abdel Fattah al-Sisi. En anders verdwijnen ze.