• Od 1 kwietnia 2024 roku bez świadectwa energetycznego nie będzie można sprzedać domu/budynku oraz będzie obowiązek posiadania świadectwa dla nowych domów. 
  • Obowiązkowe posianie świadectwa przez inwestorów indywidualnych przy budowie nowego domu, gdyż kopia świadectwa będzie musiała być dołączona do zawiadomienia o ukończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
  • Obowiązkowe posiadanie przez właścicieli domów przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem.
  • Obowiązkowe posiadanie świadectwa energetyczne dla budynków wybudowanych przed 2009 rokiem - jeśli budynek taki przejdzie modernizację - musisz uzyskać świadectwo.
  • Obowiązkowe świadectwo energetyczne dla każdego kto będzie chciał sprzedać lub wynająć mieszkanie lub dom od 1 kwietnia 2024 r.

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem budynku lub części budynku, czyli energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia, a w przypadku budynków niemieszkalnych również oświetlenia.

Obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub jego części wynika z prawa europejskiego, a jego celem jest promowanie budownictwa efektywnego energetycznie i zwiększanie świadomości społecznej w zakresie możliwości uzyskania oszczędności energii w budynkach. Obowiązek ten wchodzi od 1 kwietnia br.

Dzięki nim właściciel, najemca lub użytkownik budynku może określić orientacyjne roczne zapotrzebowanie na energię, a tym samym koszt utrzymania.

Ile kosztuje i jak długo jest ważne świadectwo energetyczne budynku w 2024 r.?

To jak dużo będzie kosztowało wystawienie świadectwa energetycznego dla danego budynku, zależy od:

  • lokalizacji obiektu budowlanego;
  • wielkości i skomplikowania bryła budynku;
  • dostępności do dokumentacji technicznej;
  • zastosowanych instalacji;
  • przeznaczenia budynku (mieszkalny, przemysłowy)
  • stopnia zużycia energii do ogrzania (czy jest zakwalifikowany jako energooszczędny).

Należy się przygotować na wydatek od 300 zł do ponad 1200 zł. Najwięcej zapłacimy za świadectwo energetyczne w największych miastach taki jak: Warszawa, Poznań czy Wrocław.

Świadectwo charakterystyki energetycznej jest ważne przez 10 lat od dnia jego sporządzenia. Świadectwa przekazane przed dniem wejścia w życie ustawy (28 kwietnia 2023 r.) zachowają ważność przez okres, na jaki zostały sporządzone.

Kiedy świadectwo energetyczne traci ważność?

Świadectwo straci ważność przed upływem tego terminu, jeżeli zostaną przeprowadzone roboty budowlano-instalacyjne, w wyniku których zmianie ulegnie charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku (np. wymiana okien, wymiana źródła ciepła, docieplenie budynku).

Świadectwo charakterystyki energetycznej są wydawane na 10 lat. Warto pamiętać że każdy większy remont (wymiana, drzwi i okien źródła ciepła np. pieca), czy termomodernizacja obiektu, które będą miały znaczący wpływ na zmniejszenie zużycia energii przez budynek lub lokal to obowiązek sporządzenia nowego świadectwa energetycznego dla budynku

Świadectwa energetyczne wystawione przed wejściem przepisów czyli przed 28 kwietnia 2023 r. nie straciły swojej ważności. Będą one obowiązywać przez okres 10 lat, ale od daty ich wystawienia.

Kto jest zwolniony z obowiązku posiadania świadectwa energetycznego w 2024?

Obecnie świadectwo energetyczne musi zostać sporządzone, gdy budynek lub część budynku (np. lokal mieszkalny lub użytkowy) będzie sprzedawany lub wynajmowany.

Wyłączenie z tego obowiązku dotyczy budynków mieszkalnych o powierzchni zabudowy do 70 m2, jeśli powstały do własnych celów mieszkaniowych (czyli gdy właściciel nieruchomości jest także inwestorem, budował dom dla siebie i nie zamierza go sprzedawać lub wynajmować).

Obowiązek ten został wyszczególniony w ustawie o charakterystyce energetycznej budynków już w 2015 roku, a wcześniej taki zapis znajdował się w Prawie budowlanym.

Świadectwo charakterystyki energetycznej nie jest na chwilę obecną wymagane, kiedy wykorzystujemy istniejący budynek (lub lokal) „na własny użytek” i nie zamierzamy go sprzedawać lub wynajmować.

Z obowiązku sporządzania świadectw zwolnieni są inwestorzy/właściciele którzy chcą sprzedawać lub wynajmować budynki:

  • wolnostojące o powierzchni użytkowej poniżej 50 m2;
  • mieszkalne, przeznaczone do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku;
  • podlegające ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami;
  • używane jako miejsce kultu i do działalności religijnej;
  • przemysłowe oraz gospodarcze, ale niewyposażone w instalacje zużywające energię, z wyłączeniem instalacji oświetlenia wbudowanego;
  • gospodarstw rolnych o wskaźniku EP określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższą niż 50 kWh/(m2·rok).

Oznacza to że rolnik, chcący sprzedać lub wynająć swoje budynki gospodarcze lub inwentarskie, których zapotrzebowanie na energię (czyli musi je ogrzać) przekracza więcej niż 50 kWh/(m2·rok) i ta energia została wytworzona przez piec na olej, gaz, węgiel to od 28 kwietnia 2023 r. obowiązkowo mysi uzyskać świadectwo energetyczne dla każdego, ze sprzedawanych lub wynajmowanych budynków rolnych.

Jeżeli rolnik do ogrzania budynku używa w całości zużywa energię odnawialną (ciepło) np. z pieca na biomasę (drewno i biomasa jest uznawana za źródło energii odnawialnej), fotowoltaiki, elektrowni wiatrowej lub ciepła z biogazowni lub pompy ciepła to nie ma obowiązku sporządzania takiego świadectwa energetycznego przy sprzedaży.

Jednak rolnicy będą musieli wykazać przy sprzedaży że ich budynki rolne wykorzystują nie więcej niż  50 kWh/(m2·rok), aby nie musieć ponieść wydatków na sporządzanie świadectw charakterystyki energetycznej budynków.

Gdzie powinno być umieszczone świadectwo energetyczne?

Świadectwo energetyczne budynku powinniśmy zamieścić w widocznym miejscu dla poniższych budynków:

  • O powierzchni użytkowej większej niż 500 m2, w którym świadczy się usługi dla ludności
  • O powierzchni użytkowej większej niż 250 m2, jaka zajmowana jest przez organy wymiaru sprawiedliwości, administracji publicznej lub prokuraturę

Inwestor ma obowiązek załączyć świadectwo charakterystyki energetycznej do zawiadomienia o zakończeniu budowy danego obiektu lub do wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.

Z powyższych  obowiązków zwolnione zostały domy o powierzchni do 70 m2, pod warunkiem że są przeznaczone dla własnych celów mieszkaniowych. 

Kiedy jest obowiązkowe świadectwo energetyczne od 1 kwietnia 2024 r.

Nowelizacja ustawy o charakterystyce energetycznej budynków od 28 kwietnia wprowadziła obowiązek sporządzania świadectw energetycznych dla każdego budynku także wybudowanych przed 2009, indywidualnych, wielorodzinnych oraz mieszkań.

Od 1 kwietnia 2024 roku bez świadectwa energetycznego nie będzie można sprzedać domu/budynku oraz będzie obowiązek posiadania świadectwa:

  • obowiązkowe posianie świadectwa przez inwestorów indywidualnych przy budowie nowego domu, gdyż kopia świadectwa będzie musiała być dołączona do zawiadomienia o ukończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie.
  • przez właścicieli domów przeznaczonych na sprzedaż lub wynajem.
  • obowiązkowe posiadanie świadectwa energetyczne dla budynków wybudowanych przed 2009 rokiem - jeśli budynek taki przejdzie modernizację - musisz uzyskać świadectwo.
  • obowiązkowe świadectwo energetyczne dla każdego kto będzie chciał sprzedać lub wynająć mieszkanie.

Jakie kary za brak świadectwa energetycznego przy sprzedaży domu jednorodzinnego w 2024 r.?

Od 1 kwietnia 2024 r. wchodzi unijny obowiązek posiadania świadectwa energetycznego dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy będą chcieli je sprzedać lub wynająć. Jaka kara za brak świadectwa?

Nie możemy sprzedać domu czy mieszkania jeżeli nie ma świadectwa energetycznego a nawet nie można w nim zamieszkać. Faktycznie jednak notariusze potwierdzali akty notarialne sprzedaży takich budynków.

W 2024 r. kara za brak świadectwa charakterystyki energetycznej ma wynosić 5 tys. złotych, jednak grzywna ustalana będzie każdorazowo indywidualnie przez notariusza podczas sporządzania aktu notarialnego.

Karę grzywny za brak świadectwa energetycznego może nałożyć nie tylko nadzór budowlany i sąd, ale również gmina lub policja.

Nabywca, lub wynajmujący może zawiadomić policję, która rozpocznie postępowanie mandatowe, (maksymalna wysokość mandatu to 500 zł). Jeżeli jednak właściciel (wynajmujący) odmówi jego przyjęcia, to sprawa kierowana jest do sądu, który może nałożyć maksymalną karę grzywny wynosząca 5 tys. zł.

Nadchodzą kolejne zmiany w świadectwach energetycznych. Kiedy pierwsze zmiany?

Jak podkreślili eksperci Wielkopolskiej Izby Rolnej, możemy spodziewać się zmian, gdyż w 2023 roku do prekonsultacji został przekazany projekt rozporządzenia, w którym to zaproponowano system klas energetycznych dla budynków.

Od tego czasu minął już rok, a w dalszym ciągu nie ma ostatecznej decyzji, jaki tak naprawdę będzie kształt klas. Wprowadzenia klas energetycznych możemy spodziewać się prawdopodobnie w 2025 roku - podkreślają eksperci WIR.

Dlaczego system klas energetycznych jest tak istotny? Przede wszystkim dlatego, że dużo prościej jest go zrozumieć osobie, która na co dzień nie interesuje się budownictwem czy efektywnością energetyczną.

Klasy energetyczne byłyby analogiczne do tych, z którymi mamy styczność przy zakupie sprzętów AGD. Ponadto wraz z nimi ma wejść także nowy wzór świadectwa energetycznego - zauważają eksperci WIR.

Czy świadectwa energetyczne będą obowiązkowe dla wszystkich właścicieli budynków?

Nieprzypadkowo Ministerstwo Rozwoju i Technologii skierowało do prekonsultacji projekt rozporządzenia w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku oraz wzoru świadectw charakterystyki energetycznej. 

W ten sposób zostaną wprowadzone klasyfikacje energetyczne budynków w skali od A+ do G, tak jak wprowadza się etykiety energetyczne dla pralek, zmywarek, telewizorów czy pomp ciepła.

Klasa A+ ma być przypisana budynkom, które wytwarzają energię OZE i w ten sposób wypadają dodatnio energetyczne w bilansie energii nieodnawialnej pierwotnej.

Z kolei klasa A to będą budynki bezemisyjne, których ogrzewanie nie prowadzi do wytwarzania dwutlenku węgla i innych gazów i pyłów czyli smogu. Z tego co wiadomo budynki bezemisyjne będą także obowiązkowo musiały wytwarzać energię z OZE.

Natomiast najgorsza klasa budynków G obejmie ponad 15 proc. budynków o najsłabszej charakterystyce energetycznej.  Właśnie właściciele najbardziej energożernych budynków będą musieli podnieść charakterystykę energetyczną z klasy G do klasy F i będą musieli zdążyć do 2030 r.

I to właśnie te niedocieplone i energożerne budynki i domy klasy G będą w pierwszej kolejności podlegały konieczności i obowiązkowi przeprowadzenia gruntownej renowacji i termomodernizacji.   

Kolejne pytanie brzmi: czy każdy dom i budynek mieszkalny, który już został zbudowany będzie musiał mieć przeprowadzony audyt energetyczny w celu określenia klasy budynku, nawet jeżeli nie będzie sprzedawany?

Jeżeli tak to właściciele domów będą musieli przeprowadzić audyt, który kosztuje ponad 1 tys. zł. Być może rząd wprowadzi program dofinansowujący takie przedsięwzięcie.

A może MRiT będzie wprowadzać ogólną klasyfikację na podstawie tego w jakim okresie został wybudowany dom lub budynek mieszkalny? Przykładowo budynki, które zostały wybudowane w okresie 1960-1980 r. dostaną hipotetycznie klasę G? 

Rząd zakłada wprowadzanie kar finansowych za niedocieplone domy? Co na to rewidowana dyrektywa EPBD?

Urszula Zielińska, wiceminister klimatu i środowiska przyznała w wywiadzie że przygotowywane są przepisy pozwalające rządowi nakładać kary, na właścicieli domów i budynków mieszkalnych, jeżeli nie będą chcieli oni spełnić nowych wymagań ustawionych zgodnie z dyrektywą EPBD.

Generalnie będziemy mieli "wybór" - tak, jak jest to wprowadzane teraz w całej UE - jeżeli nie skorzystamy z  zachęty i dotacji do wymiany pieców i docieplenia domów to będziemy za to najprawdopodobniej karani. Innymi słowy będziemy mogli wybrać dotacje i zachęty, albo w ostateczności kary finansowe, co obrazuje poniższy wywiad.

Karą dla osoby, która nie przeprowadza termomodernizacji domów są już dzisiaj ogromne rachunki za energię. Rolą państwa nie jest karanie takich osób dodatkowo - mówiła  wiceminister klimatu i środowiska w wywiadzie dla Plus Radio. - Będzie można różnie wprowadzać obowiązki, aby właściciele domów widzieli korzyści i żeby mieli pomoc i wsparcie finansowe od strony państwa.

Urszula Zielińska, wiceminister klimatu i środowiska tak odpowiedziała na pytanie, czy będzie obowiązkowe docieplanie domów:

Szczegółowe rozwiązania, w jaki sposób sankcje będą wprowadzane są jeszcze w opracowaniu. Jakieś tam sankcję muszą być. Generalnie jest taki zamiar w rządzie, co do wprowadzania różnych obowiązkach, że w pierwszej kolejności powinny być odczuwalne korzyści zaś sankcję będą wprowadzane dopiero w ostateczności dla tych, co chcą wykorzystać ten system, aby nie mogli tego robić. Przede wszystkim zachęty, korzyści, przede wszystkim musimy odczuć korzyści, zanim poniesiemy tego koszty (sankcje).
No dobrze, a co mówi rewidowana dyrektywa EBPD o sankcjach jakie mogą narzucać kraje członkowskie swoim obywatelom.

Artykuł 31 rewidowanej dyrektywy EPBD jasno określa:

Kary 

Państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące kar mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów krajowych przyjętych na niniejszej dyrektywy i podejmują wszelkie, niezbędne środki w celu  zapewnienia ich wykonywania. Przewidziane kary muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Państwa członkowskie bezzwłocznie powiadamiają Komisję o wszystkich późniejszych zmianach, które dotyczą przepisów, o których powiadomiono zgodnie z art. 27 dyrektywy 2010/31/UE.

Jak widzimy UE i dyrektywa EPBD, jak najbardziej daje państwom członkowskim, czyli rządowi polskiemu wprowadzenia kar finansowych jeżeli nie zgodzimy się na skorzystanie z zachęt i dofinansowań i prefinansowań z rządowych programów takich jak Czyste Powietrze w celu termomodernizacji i podniesieniu klasy energetycznej naszego domu.

Jak będą dotkliwe te sankcje i kogo obejmą i w jakiej sytuacji będą mogły być stosowane UE zastawia rządowi polskiemu.

Zrewidowana dyrektywa EPBD określa że świadectwa są obowiązkowe przy nowej budowie, sprzedaży i wynajmie domu

Zgodnie z dyrektywą EPBD, w art. 19 ust. 4: państwa członkowskie podejmują środki w celu zapewnienia, aby świadectwa charakterystyki energetycznej były przystępne cenowo, i rozważają zapewnienie wsparcia finansowego dla gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji.

Jednak nie ma w niej żadnych zapisów, że świadectwa energetyczne mają być obowiązkowe jeżeli nie sprzedajemy lub nie wynajmujemy domu.

Państwa członkowskie zapewniają, aby w przypadku wydania dla budynku świadectwa charakterystyki energetycznej poniżej poziomu C właściciele budynku byli zapraszani do punktu kompleksowej obsługi w celu uzyskania porad na temat renowacji [...].

Zgodnie z art. 20 ust. 1 Dyrektywy EPBD:

Państwa członkowskie zapewniają wydawanie cyfrowych świadectw charakterystyki energetycznej dla:

a) budynków lub modułów budynków, które są wznoszone,zostały poddane ważniejszej renowacji,sprzedawane lub wynajmowane nowemu najemcy lub w przypadku których umowa najmu zostaje przedłużona;

b) istniejących budynków będących własnością instytucji publicznych lub przez nie zajmowanych.

Jak widzimy więc nie ma w dyrektywie EPBD mowy o tym że właściciele domów będą zobowiązani do posiadania obowiązkowego świadectwa energetycznego pod warunkiem, że NIE:

  • poddają budynek renowacji;
  • sprzedają domu;
  • wynajmują dom.
  • wznosimy czyli budujemy nowego domu.

Czyli świadectwa energetyczne są obowiązkowe, jeżeli budujemy nowy dom, sprzedajemy lub wynajmujemy dom lub go termomodernizuje

Jednak w najbliższych latach, MRiT będzie musiało wcześniej czy później sklasyfikować i ocenić energetyczne zużycie budynków. W pierwszej kolejności będą to budynki urzędowe, ale później trzeba będzie przeprowadzić ocenę zużycia energetycznego w budynkach wielorodzinnych  i domach w cele określenia czy muszą być poddane renowacji i termomodernizacji zgodnie z dyrektywą EPBD.

Na koniec warto dodać że zgodnie z dyrektywą EPBD będą też wprowadzane paszporty renowacji:

Jasny plan działania na potrzeby etapowych gruntownych renowacji określają paszporty renowacji, które pomagają właścicielom i inwestorom w zaplanowaniu najlepszego harmonogramu i zakresu interwencji. Dlatego też paszporty renowacji powinny być promowane oraz udostępniane właścicielom budynków we wszystkich państwach
członkowskich jako dobrowolne narzędzie. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby paszporty renowacji nie powodowały nieproporcjonalnego obciążenia.

Paszporty renowacji będą mogły zastąpić lub być dodawane do świadectw energetycznych. Jednak będą one dobrowolne i pewnie będą dofinansowania, aby takie paszporty uzyskać do domy przy termomodernizacji np. z programu Czyste Powietrze.