Hij had, zo bouwde demissionair minister Hugo de Jonge (CDA) van Binnenlandse Zaken de spanning op, geld gevonden op zijn ministerie. In de komende jaren was het geld wel ,,opgesoupeerd’’, maar in zijn huidige begroting zat nog ,,wat geld’’, waarmee hij de wensen uit de Tweede Kamer voor het Fries kon inwilligen. ,,Maar dit is wel het maximum.’’

Met die 2,5 miljoen euro, verklapte de minister uiteindelijk, verraste hij de Tweede Kamer. Die had zich kwaad gemaakt over de maar uitblijvende BFTK, de Bestjoersôfspraak Fryske taal en kultuer. Het nieuwe akkoord tussen Rijk en provincie Fryslân over het gebruik van de Friese taal in het onderwijs, de rechtspraak en openbare ruimte moest er begin dit jaar liggen, maar wordt nu medio april verwacht. ,,En zo zijn we bijna rond.’’

De Tweede Kamer riep De Jonge naar de plenaire zaal met tien nieuwe wensen voor in het BFTK. En dat was, sprak de minister, nu juist het probleem dat het akkoord nog niet klaar is. ,,Bij ieder gesprek, bij ieder debat gaan de wensen omhoog. Er zijn altijd weer nieuwe verlangens vanuit de provincie’’, zag hij. ,,Ook nu weer.’’

Hugo de Jonge verdeelt de miljoenen over Fryslân

Nadat hij de Tweede Kamer had aangehoord, verdeelde hij zelf 2,5 miljoen euro over de ingediende moties. Een voorstel van GL-PvdA’er Habtamu de Hoop om taalinstituut Afûk te steunen, kreeg even 1,5 miljoen euro van De Jonge. Het BBB-plan om meertaligheidscoördinatoren in iedere Friese gemeente te krijgen, mocht op 1 miljoen euro rekenen, hoorde indiener Gijs Tuinman.

NSC-Kamerlid Aant Jelle Soepboer riep De Jonge voorzichtig halt toe. Hij hoopt dat de provincie Fryslân het laatste woord krijgt over de exacte verdeling. ,,De provinsje kin it bêste sjen wer’t it jild no nedich is’’, zei hij na het debat.

Fries in de rechtbank blijft probleem

In het debat, aangevraagd door D66-Kamerlid Tjeerd de Groot, vergde de Tweede Kamer de minister op eerder gemaakte afspraken. Met de nieuwe BFTK in het verschiet, herhaalden Kamerleden dat het kabinet in eerdere debatten en Kamerbrief veel beloofde, maar geen klare wijn schenkt.

Een voorstel van De Groot om de rechtbank en het Gerechtshof in Leeuwarden helemaal tweetalig te maken, zodat elke verdachte of slachtoffer te allen tijde Fries kan spreken, moet volgens de D66’er een einde maken aan de voortdurende onduidelijkheid in de rechtspraak.

Woensdag moest een zaak bij het Leeuwarder hof nog worden uitgesteld. Nadat een hof was samengesteld dat de tweede rijkstaal wel machtig is, bleek er geen tolk aanwezig voor de advocaat van een verdachte. Die advocaat verstaat geen Fries.

‘Kabinet moet steeds in de achtervolging’

Sjirk Bruinsma, D66-medewerker en sinds deze maand voorzitter van Ried fan de Fryske Beweging werd er op de tribune in Den Haag moedeloos van. ,,Alle kearen moatte Keamerleden it foartou nimme en giet it kabinet yn de efterfolging. It soe sa moai wêze as it kabinet no sels ris it inisjatyf nimt.’’

Hij ziet de geste van De Jonge als een voorzichtig begin. ,,Mar it is fansels fierste min.’’ Aant Jelle Soepboer trof een gretige Kamer, vond hij. ,,We ha hjir hurd foar wurkje moatten en it yn it foar goed regele. De minister hat in stap yn ‘e goeie rjochting set.’’ Bruinsma: ,,Op de Twadde Keamer kinne wy rekenje.’’ Soepboer: ,,Lokkich is net alles polityk. Op it mêd fan it Frysk is der net folle ûnienichheid.’’

De Tweede Kamer stemt volgende week over tien ingediende moties. Over de Afûk en de meertaligheidscoördinatoren is de minister om. Over onder andere ID-kaarten in het Fries, tweetalige verkeersborden in de provincie en het openstellen van filmfondsen voor Friestalige producties stemt het parlement volgende week.