Feminizm i biznes. Trudne początki owocnego związku

Postęp w przełamywaniu lodów jest widoczny. Początki nie były jednak łatwe. Trudno było się porozumieć co do metod działania czy istoty walki o prawa kobiet. Kobiety biznesu przekonywały, że sukces zawdzięczają sobie. A kwoty w zarządach nie są potrzebne, bo wystarczą kompetencje, ciężka praca i wiara w siebie. Gdy na jednym z pierwszych Kongresów Kobiet Magda Środa spytała ponad 3 tys. uczestniczek, kto uważa się za feministkę, po stronie biznesu w Sali Kongresowej podniosło się zaledwie kilka rąk. W kuluarach padały zarzuty, że feministki są zbyt radykalne w wyrażaniu opinii i działaniach, wrogie wobec mężczyzn i brak im „kobiecości”. Z kolei feministki uważały, że biznes nie rozumie problemów zwykłych kobiet, bo jest zamknięty pod kloszem bogatej mniejszości społeczeństwa. Wątpiono też w szczerość intencji. Gdzie były kobiety biznesu, gdy polskie feministki stały na mrozie i deszczu, protestując przeciwko łamaniu praw kobiet i ryzykując utratę wolności i pracy? Kobiety biznesu przyszły już na gotowe i podejrzewano, że chcą uwłaszczyć się na feminizmie.

Czytaj też: „Amerykanom jest wszystko jedno, czy można u nas dokonać aborcji”. Król spekulantów zaskakuje w sprawie wyborów

Wzajemne zarzuty stopniowo traciły na aktualności. Kobiety biznesu uświadomiły sobie, że mimo indywidualnych sukcesów są dyskryminowane, bo pracują w istocie na dwóch etatach – w firmie i w domu, a w zarządach przypada im nierzadko rola „paprotki”. A feministki, że pieniądze i budżety mają płeć, a zrozumienie, jak działa ekonomia, jest warunkiem skutecznej walki o równe prawa kobiet, bo obnaża mechanizmy dyskryminacji i patriarchalny model gospodarki. Połączenie feministycznej i biznesowej wiedzy nabierało zatem sensu.

Zbliżeniu stanowisk sprzyja dziś poszukiwanie nowego modelu rozwoju w świetle zmian demograficznych, kryzysu opieki zdrowotnej czy kryzysu klimatycznego. Jego integralną częścią jest równość szans. Pokazuje to ekonomia feministyczna, uznana już gałąź ekonomii. Mamy recepty i narzędzia, aby zbudować równościowy model rozwoju, uznając wkład nieodpłatnej pracy kobiet, likwidując lukę płac czy wprowadzając, wzorem wielu państw UE, budżety równościowe. Zmienia to sposób prowadzenia biznesu w kierunku zwiększenia jego odpowiedzialności społecznej (CSR), różnorodności i zapewnienia równości szans.

Jest jeszcze sporo do zrobienia, jeśli chodzi o współpracę kobiet biznesu i feministek. Wymaga to otwarcia i dobrej woli z obu stron. Ale też znalezienia wspólnego języka. Feminizm odwołuje się do pojęć, paradygmatów i słownictwa nauk humanistycznych, podczas gdy biznes do nauk o zarządzaniu, marketingu i statystyk. Przypomina mi się taki film „Lost in translation”. I myślę, że musimy szukać porozumienia właśnie między słowami.