• Od 1 stycznia 2025 r. w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny. 
• Czy resort kontroluje stan przygotowań sklepów, producentów opakowań, operatorów systemu, branży recyklingowej? Czy istnieją jakiekolwiek opóźnienia? Czy są przewidziane zmiany w rozwiązaniach już przyjętych, a przede wszystkim zmiany w zakresie skupu opakowań szklanych? - takie pytania podczas posiedzenia Sejmu zadawała posłanka Barbara Oliwiecka z klubu  Polska 2050 – Trzecia Droga.

Na te pytania odpowiadała podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Anita Sowińska. Mówiła:

 - (...) chciałabym poinformować, że prowadzone są przede wszystkim prace legislacyjne nad poprawą obowiązującej już ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, którą dalej będę nazywać w skrócie ustawą kaucyjną. Trwają również prace nad rozporządzeniami wykonawczymi w sprawie wysokości kaucji i wysokości opłat produktowych. Prowadzone są również postępowania w zakresie złożonych wniosków o wydanie decyzji na prowadzenie systemu kaucyjnego. Chodzi tutaj o zezwolenie dla podmiotów zobowiązujących się do uruchomienia systemów kaucyjnych w całej Polsce w określonym terminie (...) - mówiła Anita Sowińska.

KSK Zwrotka już z zezwoleniem Ministerstwa 

- Zacznę od tego ostatniego działania, jakim jest wydanie zezwoleń dla operatorów. Do tej pory wpłynęły do ministerstwa dwa takie wnioski i wczoraj (20 marca - red.) została wydana, miałam przyjemność sama ją podpisać, pierwsza decyzja – już teraz mogę powiedzieć – dla KSK Zwrotka SA. Zostało wydane to zezwolenie, natomiast drugi wniosek nadal jest rozpatrywany - tłumaczyła.

Anita Sowińska wyjaśniła, że termin faktycznego startu systemu kaucyjnego będzie zależeć przede wszystkim od stopnia przygotowania i zaangażowania operatorów. - My robimy wszystko, żeby zdążyć z tymi zmianami legislacyjnymi na czas - podkreśliła.

Równolegle do tych zezwoleń Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi prace legislacyjne nad dwoma aktami związanymi z systemem
kaucyjnym. Pierwszy jest już gotowy i to jest nowelizacja, ustawa wprowadzająca techniczne zmiany. Znalazły się w niej przepisy doprecyzowujące, dotyczące wydawania, cofania, zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego.

- Aby zwiększyć nadzór ministra klimatu i środowiska nad operatorami i zminimalizować ryzyko wystąpienia nieprawidłowości, przewidziano m.in. wprowadzenie mechanizmu kontroli, przy czym wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska otrzymały uprawnienia do kontroli operatorów, aby weryfikować ich stopień przygotowania do uruchomienia i zgodność wprowadzenia systemu z wydaną decyzją. W tej chwili czekamy na uzyskanie wpisu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Mam nadzieję, że to nastąpi niedługo, zwłaszcza że postulaty te zostały już skonsultowane z branżą. Postulaty te mają poparcie, ponieważ wszyscy chcemy uszczelnienia tego systemu - dodała.

Dodatkowo toczą się również prace nad szerszą nowelizacją.

Anita Sowińska dodała: " Do uruchomienia systemu jest jeszcze 9 miesięcy. Trudno mi powiedzieć, czy to będzie 9 miesięcy, czy troszkę dłużej, dlatego że ten pierwszy operator zwrócił się do nas z prośbą o uruchomienie systemu
31 stycznia, a nie 1 stycznia. Nie wiem, jak będzie z innymi operatorami".

Kaucja za butelki plastikowe i puszki aluminiowe będzie wynosiła 50 gr a za butelki szklane wielokrotnego użytku 1 zł

- Przychyliliśmy się również do postulatu branży o opóźnienie jednej frakcji. Chodzi o opakowania po mleku i produktach mlecznych. Branża, ale również sklepy zwracały uwagę, że będzie im trudno w pierwszym roku wprowadzić te opakowania ze względów sanitarnych. Równocześnie realizowane są oczywiście też inne projekty. Jest przygotowywany projekt rozporządzenia ministra klimatu i środowiska dotyczącego wielkości kaucji. W tym zakresie, jak myślę, te prace są już bardzo zaawansowane. Zobowiązujemy się – i to podtrzymujemy – że kaucja za butelki plastikowe i puszki aluminiowe będzie wynosiła 50 gr, natomiast za butelki szklane wielokrotnego użytku – 1 zł - mówiła Anita Sowińska.

Szklane opakowania jednokrotnego użytku mają większy negatywny wpływ na środowisko, niż opakowania plastikowe

(..) Czy resort rozważa zmiany polegające na wprowadzeniu do systemu szkła jednokrotnego użytku, przy czym w szczególności małpek, chcę poinformować, że temat ten był bardzo szeroko konsultowany zarówno z organizacjami pozarządowymi, jak i ze sklepami, z branżą. Tutaj nie ma prostego rozwiązania.

W powszechnym rozumieniu uważa się, że chodzi tylko o tzw. małpki, które są rzeczywiście zmorą polskich lasów. Problem jest jednak szerszy, ponieważ nie możemy włączyć do systemu kaucyjnego tylko małpek, ale musimy włączyć do systemu wszystkie napoje, które są pakowane w szkło jednokrotnego użytku. Czyli mówimy też o wódkach, winach, sokach, soczkach dla dzieci. Oczywiście przede wszystkim branża handlowa, w szczególności małe sklepy zwracały uwagę, że nie mają możliwości fizycznych, aby zbierać selektywnie szkło jednokrotnego użytku, bo to kompletnie zablokowałoby ich działalność. Wiele sklepów chce wejść w system kaucyjny – mam takie informacje – i chce ręcznie zbierać butelki z tworzyw sztucznych, a także puszki aluminiowe. Natomiast zbieranie butelek szklanych jednokrotnego użytku jest po prostu niemożliwe i dlatego taki wymóg stanowiłby barierę w funkcjonowaniu handlu i obniżałby możliwości konkurowania na rynku. (...)  Badania w całym cyklu życia produktów wykazują, że szklane opakowania jednokrotnego użytku mają nawet większy negatywny wpływ na środowisko niż opakowania plastikowe, o czym niewiele ludzi wie. Natomiast ma to związek m.in. z tym, że wymagana jest bardzo duża ilość energii do przerobienia szkła, jak również wyższa jest emisja CO2 w transporcie. W tych badaniach najlepiej wypadają szklane butelki, ale wielokrotnego, a nie jednokrotnego użytku, pod
warunkiem że tutaj zostanie osiągnięty odpowiedni efekt skali - tłumaczyła przedstawicielka rządu.

Kiedy kaucja na szklane butelki na piwo, soki, wódki czy mleko?

- (...) Dlatego Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które ma stać na straży rozwiązań, które są prawdziwie, a nie pozornie ekologiczne, zaproponowało rozwiązanie, które dostosuje system kaucyjny do warunków gospodarki obiegu zamkniętego. Chodzi o opakowania standardowe. Takie opakowania, np. szklane butelki na piwo, soki, wódki czy mleko, zamierzamy zacząć wprowadzać od 2026 r - wytłumaczyła.