Wystawa "Broniewski. Próba portretu", zorganizowana w pięćdziesiątą rocznicę śmierci poety, chce przede wszystkim przywrócić pamięć o tym doskonałym pisarzu. Chce także pokazać jego biografię - w całym jej bogactwie, uwikłaniu i niejednoznaczności.
Teksty zebrane w książce towarzyszącej wystawie "Broniewski. Próba portretu" podejmują tytułową "próbę portretu", próbę odpowiedzi na pytanie: jaki właściwie był "prawdziwy" Władysław Broniewski.
Obok sugestii, że to jeden z najwybitniejszych liryków polskich, wyznający: "To wino jest zatrute miłosnej łzy diamentem, / z dziesięciu serc czerwiennych okrutnie wyciśnięte"; zaraz pojawia się przypomnienie, że to mimo wszystko twórca reżimowy, "jedyny słuszny" poeta proletariacki kłaniający się "(...) po polsku / radzieckiej sprawie / sprawie ludzkiej, / robotnikom, chłopom i wojsku".
Jednocześnie młody, sentymentalny i poczciwy wojak, obezwładniająco szczerze wyznający: "Człowiek samemu sobie wydaje się bardzo romantyczny, gdy prosto z uścisków kochanki pędzi na koniu gdzieś w ciemną noc" i prawdziwy, doświadczony żołnierz-patriota, którego żarliwe wezwanie "Bagnet na broń!" chyba każdy czytelnik ma w pamięci.
Czuły kochanek, niezwykle wrażliwy na piękno kobiet, komponujący delikatne strofy: "Przychodzisz do mnie rano przed świtaniem / kiedy na niebie blade gwiazdy gasną (...)", a zarazem nabuzowany testosteronem samiec: "Myślałem mianowicie o tym, że koniecznym jest dla mnie mieć jakąś kobietę - jakąkolwiek, wszystko jedno (...). Zaczynałem już ciekawie patrzeć nawet na k..., wszystkie kobiety znane mi dotychczas zlały się w tej chwili w jedną pożądaną przeze mnie samicę (...)".
Jarosław Klejnocki w swoim artykule "Broniewski. Reaktywacja?" zamieszczonym w katalogu zastanawia się:
"Po pół wieku od śmierci, jakie jest miejsce Władysława Broniewskiego dziś? Jego twórczości, jego biografii?
Po 1989 roku postać poety zniknęła z kanonu lektur szkolnych, jego wiersze w zasadzie też (...). W publicznym dyskursie kulturalnym twórca również nie funkcjonuje. Cóż się stało? Czy jest to reakcja na te wszystkie PRL-owskie lata, kiedy pamięć po Broniewskim podtrzymywały swymi decyzjami i działalnością oficjalne władze socjalistycznego państwa, a wiersze autora 'Dymów nad miastem' obowiązkowo gościły na powszechnie nielubianych akademiach 'ku czci'? Czy w czasach wolności zaszkodziła pisarzowi renoma 'twórcy reżimowego' - nawet jeśli takim w istocie nie był?
(...)
Ostatnimi laty wydaje się, że coś się w tej materii jednak ruszyło. W 2004 roku Wilhelm Sasnal maluje swój słynny obraz (z fotografii), przedstawiający Władysława Broniewskiego leżącego na trawie. Niedługo później nakładem Rastra (...) wydana zostaje płyta, na której ambitni wykonawcy muzyki rockowej (i podobnej) śpiewają utwory poety (m.in. Pidżama Porno - 'Nocnego gościa', Andy - 'Przypływ', Muniek Staszczyk i Pustki - 'Kalambury', Siostry Wrońskie - 'Ballady i romanse'). To wszystko oznaki odradzania się zainteresowania twórczością Broniewskiego, jego pozaoficjalny, bocznymi drzwiami powrót - tym razem do popkultury." (muzeumliteratury.pl)
Katalog wystawy przedstawia Broniewskiego jako człowieka z krwi i kości, nieco zapomnianego, ale doskonałego pisarza, o bogatej i niejednoznacznej biografii.
Spis treści:
- Jarosław Klejnocki: "Broniewski. Reaktywacja?"
- Sławomir Kędzierski: "Broniewski. Próba portretu"
- Waldemar Smaszcz: "Wojna i miłość (legionowa biografia Władysława Broniewskiego)"
- Maciej Tramer: "Jednorazowa historia. O ośmiu (dziewięciu) wierszach Władysława Broniewskiego"
- Anna Manicka: "Ulica Miła"
- Kalendarium życia i twórczości Władysława Broniewskiego
- Spis eksponatów prezentowanych na wystawie
Władysław Broniewski (1897-1962) - poeta, żołnierz, twórca poezji rewolucyjnej, liryki miłosnej oraz trenów, tłumacz. Jego twórczość była silnie związana z biografią i przekonaniami ideowymi. Najbardziej znany jest jej nurt "proletariacki", ale także liryka osobista i erotyki. Liryka, silnie nacechowana emocjonalnie, wyraża całe spektrum doznań - od euforii, przez melancholię po depresję. Wybrane tomy poezji Broniewskiego to m.in.: "Wiatraki" (1925), "Dymy nad miastem" (1927), "Krzyk ostateczny" (1938), "Bagnet na broń" (1943), "Nadzieja" (1951), "Anka" (1956), "Wiersze i poematy" (1972).
Źródło: www.muzeumliteratury.pl, materiały własne; opr. ak
- "Broniewski. Próba portretu"
koncepcja merytoryczna: Sławomir Kędzierski, Regina Kaźmierczak
tłumaczenie: Magdalena Iwińska
redakcja: Joanna Pogorzelska
projekt graficzny: Elżbieta Kiełczykowska
wydawca: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Warszawa 2012
210 x 210, ss. 54, miękka oprawa
ISBN: 978-83-89378-62-0
Czas i miejsce wystawy:
- 22 marca - 12 sierpnia 2012: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, Rynek Starego Miasta 20, 00-272 Warszawa
Muzeum czynne:
- poniedziałki, wtorki, piątki: 10:00 - 16:00
- środy i czwartki: 11:00 - 18:00
- niedziele z wyjątkiem ostatniej w miesiącu: 11:00 - 17:00