Co to jest i jakie są przyczyny?
Kontaktowe zapalenie powieki i spojówek to zmiany skóry wokół oczu i spojówek wywołane najczęściej reakcją alergiczną, rzadziej toksyczną na kontakt z różnorodnymi substancjami. W ten sposób uczulają: kosmetyki, krople do oczu i ich konserwanty, rzadziej perfumy czy lakiery do paznokci. Reakcje toksyczne spotykamy po kontakcie z niektórymi roślinami, takimi jak sumak jadowity (ozdobne drzewka w naszych parkach i ogrodach) czy barszcz Sosnkowskiego
(ryc. 1).
Jak często występuje?
Nie jest znana częstość występowania.
Jak się objawia kontaktowe zapalenie powiek i spojówek?
Objawy mogą być łagodne (suchość i nadmierne łuszczenie się skóry wokół oczu z miernym świądem) lub ciężkie (silne zaczerwienienie i obrzęk skóry wokół oczu, przekrwienie spojówek, silny świąd skóry i pieczenie spojówek). Jeśli zmiany trwają długo, dochodzi do „starczego wyglądu oczu”, bo skóra staje się nadmiernie pomarszczona, zgrubiała i sucha.
Jak lekarz stawia diagnozę?
Ryc. 1. Barszcz Sosnowskiego.
Zmiany są łatwe do rozpoznania, natomiast znalezienie „winowajcy” jest nieraz bardzo trudne. Pomocny jest drobiazgowy wywiad dotyczący ostatnio używanych kosmetyków lub leków stosowanych do worka spojówkowego albo w okolicy oczu. Jeśli lekarz podejrzewa więcej substancji uczulających, wykonuje się testy płatkowe, które pozwalają poszukiwać uczulenia na różnorodne substancje chemiczne.
Jakie są sposoby leczenia kontaktowego zapalenia powieki i spojówek?
Podstawową zasadą jest przerwanie kontaktu z domniemaną substancją uczulającą oraz stosowanie jak najmniejszej ilości leków na zmienioną skórę i do worka spojówkowego.
W leczeniu wykorzystuje się łagodne maści nawilżające, tzw. emolienty, krople sztucznych łez bez konserwantów lub kompresy, przemywa się spojówki chłodnym roztworem soli fizjologicznej i przyjmuje leki przeciwalergiczne. Jeśli taka terapia jest niewystarczająca, dalsze leczenie prowadzi specjalista alergolog, stosując albo maści zawierające kortykosteroidy, albo maści z tzw. blokerami kalcyneuryny (które nie są kortykosteroidami) oraz krople przeciwalergiczne do worka spojówkowego.
Co trzeba zrobić po zakończeniu leczenia?
Unikać wykazanych substancji uczulających. Zachować dużą ostrożność w stosowaniu nowych kosmetyków czy leków w okolicach oczu. Należy wystrzegać się pracy w następujących zawodach: kosmetyczka, fryzjerka, malarz, kwiaciarka oraz pracy w przemyśle chemicznym i w laboratoriach.