09.09.2022PIT: Koszty uzyskania przychodów - catering vs spotkania biznesowe w restauracji
Dokonując porównania wydatków na usługi cateringowe oraz na spotkania biznesowe w restauracji należy mieć przede wszystkim na uwadze treść art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy PIT, który wskazuje, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
07.09.2022PIT: Koszty uzyskania przychodów - catering vs spotkania biznesowe w restauracji
Dokonując porównania wydatków na usługi cateringowe oraz na spotkania biznesowe w restauracji należy mieć przede wszystkim na uwadze treść art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy PIT, który wskazuje, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.
18.11.2021Kawa z ciastkiem dla pracownika może być kosztem firmy
Czy spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na artykuły spożywcze, takie jak woda, kawa, herbata, cukier, mleko, napoje, soki, ciastka, herbatniki, paluszki, cukierki, owoce itp. udostępniane w biurze spółki pracownikom i współpracownikom podczas godzin pracy?
17.11.2021Kawa z ciastkiem dla pracownika może być kosztem firmy
Czy spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na artykuły spożywcze, takie jak woda, kawa, herbata, cukier, mleko, napoje, soki, ciastka, herbatniki, paluszki, cukierki, owoce itp. udostępniane w biurze spółki pracownikom i współpracownikom podczas godzin pracy?
26.10.2021Wydatki na usługi cateringowe w kosztach działalności
Wydatki na zakup usług cateringowych, zarówno w zakresie, w jakim dotyczą pracowników, jak i osób współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych spełniają przesłanki zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów. Wydatki te nie znajdują się w zamkniętym katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. W szczególności przedmiotowe wydatki nie mogą zostać uznane za koszty reprezentacji.
21.10.2021Wydatki na usługi cateringowe w kosztach działalności
Wydatki na zakup usług cateringowych, zarówno w zakresie, w jakim dotyczą pracowników, jak i osób współpracujących na podstawie umów cywilnoprawnych spełniają przesłanki zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów. Wydatki te nie znajdują się w zamkniętym katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. W szczególności przedmiotowe wydatki nie mogą zostać uznane za koszty reprezentacji.
12.04.2021Odliczenie VAT od zakupu artykułów spożywczych
Spółka w ramach prowadzonej przez siebie działalności ponosi wydatki na nabycie artykułów spożywczych na rzecz swoich pracowników, współpracowników oraz kontrahentów. Czy spółka jest uprawniona - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - do obniżenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem ww. artykułów spożywczych?
09.04.2021Odliczenie VAT od zakupu artykułów spożywczych
Spółka w ramach prowadzonej przez siebie działalności ponosi wydatki na nabycie artykułów spożywczych na rzecz swoich pracowników, współpracowników oraz kontrahentów. Czy spółka jest uprawniona - na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - do obniżenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem ww. artykułów spożywczych?
06.10.2020Nie każdy handlujący żywnością musi mieć kasę on-line
Przedsiębiorca prowadzi działalność piekarniczo-cukierniczą, w ramach której wypieka pieczywo oraz wykonuje wyroby cukiernicze (torty, ciasta itp.), a także inne wyroby takie jak kanapki, sałatki, pierogi itp., soki w butelkach oraz kawy i herbaty w opakowaniach „to go”. Kanapki, sałatki, pierogi są oferowane do sprzedaży na wynos. Czy w związku z planowanym wejściem przepisów ustawy o VAT dot. kas fiskalnych on-line w gastronomii przedsiebiorca podlega obowiązkowi wymiany drukarek fiskalnych na drukarki on-line?
01.07.2020Kawa i kanapki w piekarni a konieczność wymiany kas na kasy online
Przedsiębiorca prowadzi działalność piekarniczo-cukierniczą, w ramach której wypieka pieczywo oraz wykonuje wyroby cukiernicze (torty, ciasta itp.), a także inne wyroby takie jak kanapki, sałatki, pierogi itp., soki w butelkach oraz kawy i herbaty w opakowaniach „to go”. Kanapki, sałatki, pierogi są oferowane do sprzedaży na wynos. Czy w związku z planowanym wejściem przepisów ustawy o VAT dot. kas fiskalnych on-line w gastronomii przedsiebiorca podlega obowiązkowi wymiany drukarek fiskalnych na drukarki on-line?
30.06.2020Kawa i kanapki w piekarni a konieczność wymiany kas na kasy online
Przedsiębiorca prowadzi działalność piekarniczo-cukierniczą, w ramach której wypieka pieczywo oraz wykonuje wyroby cukiernicze (torty, ciasta itp.), a także inne wyroby takie jak kanapki, sałatki, pierogi itp., soki w butelkach oraz kawy i herbaty w opakowaniach „to go”. Kanapki, sałatki, pierogi są oferowane do sprzedaży na wynos. Czy w związku z planowanym wejściem przepisów ustawy o VAT dot. kas fiskalnych on-line w gastronomii przedsiebiorca podlega obowiązkowi wymiany drukarek fiskalnych na drukarki on-line?
06.09.2019VAT: Posiłki i poczęstunki dla pracowników i kontrahentów
W praktyce gospodarczej zakres dodatkowych świadczeń dla pracowników i kontrahentów jest zróżnicowany. Dzisiejsza interpretacja rozstrzyga (w sposób wyczerpujący i szczegółowy) wątpliwości, związane z prawem do odliczenia podatku VAT oraz konieczności jego naliczania w różnych sytuacjach nieodpłatnego przekazania składników spożywczych, napojów i posiłków.
05.09.2019Podatki 2020: Nowa matryca VAT wyraźnie zmieni podział na grupy produktów
W nowej matrycy VAT liczba pozycji w poszczególnych załącznikach będzie wyraźnie mniejsza. Nowelizacja, która zakłada uproszczenie i ujednolicenie systemu, czeka obecnie na publikację w Dzienniku Ustaw. Większość nowych regulacji dotyczących stawek VAT zacznie obowiązywać z początkiem kwietnia 2020 r.
04.09.2019Podatki 2020: Nowa matryca VAT wyraźnie zmieni podział na grupy produktów
W nowej matrycy VAT liczba pozycji w poszczególnych załącznikach będzie wyraźnie mniejsza. Nowelizacja, która zakłada uproszczenie i ujednolicenie systemu, czeka obecnie na publikację w Dzienniku Ustaw. Większość nowych regulacji dotyczących stawek VAT zacznie obowiązywać z początkiem kwietnia 2020 r.
05.07.2019Wprowadzenie nowej matrycy VAT może być bolesne
Efektem przyjętych założeń przy budowie nowego systemu stawek VAT (oraz przy świadomości całkowicie odmiennej budowy i systematyki stosowanej obecnie do celów podatku VAT klasyfikacji PKWiU 2008 oraz CN) jest zmiana stawek na niektóre towary – przyjęcie zasady stosowania jednej stawki dla całych działów CN oznaczać może podwyższenie stawki dla danego towaru lub obniżenie dla innego towaru. Zmiana zatem stawek dla pojedynczych towarów, w przypadku zmiany sposobu identyfikowania towarów i zastosowanie do tego celu nowej klasyfikacji, jest nieunikniona.
24.04.2019NSA. Rzeczy osobiste nie stanowią kosztów podatkowych
Z uzasadnienia: Wydatek na zakup obuwia, które nie jest elementem stroju urzędowego, a które jest niezbędne każdemu, bez względu na to jaki zawód wykonuje oraz czy prowadzi działalność gospodarczą został poniesiony wyłącznie w celu uzyskania przychodu z działalności gospodarczej. Obuwie tak jak i inne elementy garderoby są ze swej natury rzeczami osobistymi, których zakup nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu, bez względu na to czy i w jakim stopniu są używane w trakcie wykonywanej działalności.
06.03.2019Podatki 2020: Związkowcy i firmy apelują o niższy VAT na napoje owocowe
Stawka VAT na napoje owocowe z co najmniej 20 proc. zawartością soku owocowego nie powinna być podnoszona z 5 do 23 proc. – twierdzą organizacje zrzeszające przedsiębiorców i związki zawodowe, które zaapelowały w tej sprawie do rządu. W liście do premiera wskazano, że taka zmiana będzie szczególnie niekorzystna dla firm z branży przetwórstwa owoców i warzyw, rolników oraz sadowników.
30.01.2019Wyższa stawka VAT na napoje jeszcze nie przesądzona?
Podstawowym celem procedowanego aktualnie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Ordynacja podatkowa jest maksymalne uproszczenie systemu stawek VAT. W odniesieniu do napojów przyjęto generalnie stawkę podstawową (obecnie 23%), z preferencji (stawka 5%) miały korzystać wyłącznie napoje mleczne, soki 100% (owocowe, warzywne i owocowo-warzywne), preparaty i napoje mleczne dla niemowląt i dzieci oraz dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego - wyjaśniło Ministerstwo Finansów.
03.09.2018MF: Trwają prace nad przygotowaniem nowej matrycy stawek VAT
Z uwagi na czasowy charakter stosowania do celów podatku VAT Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) zaistniała potrzeba dokonania zmian w przepisach VAT związanych z określeniem sposobu identyfikowania towarów i usług, w szczególności na potrzeby określenia zakresu stawek obniżonych. Rozważane jest odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz Nomenklatury Scalonej (CN) w zakresie towarów. Aktualnie prowadzone są prace dotyczące powyższej kwestii, które jednocześnie obejmują przygotowanie nowej matrycy stawek VAT - poinformowało Ministerstwo Finansów.
26.07.2018Wydatki na rzecz kontrahentów w kosztach uzyskania przychodów
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów biznesowych może wiązać się z ponoszeniem wydatków nie tylko na organizację spotkań, ale niekiedy także bezpośrednio na rzecz kontrahentów. W tym ostatnim wypadku mogą to być różnego rodzaju nieodpłatne świadczenia, począwszy od zwrotu określonych kosztów, a skończywszy na tradycyjnych prezentach. Analizując podatkowe aspekty takich wydatków, pod uwagę należy brać nie tylko kwestie ujęcia ich w kosztach uzyskania przychodów, co jest przedmiotem niniejszego artykułu, ale niekiedy także rozpoznania z tego tytułu przychodu powstającego po stronie kontrahenta.
25.07.2018Wydatki na rzecz kontrahentów w kosztach uzyskania przychodów
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów biznesowych może wiązać się z ponoszeniem wydatków nie tylko na organizację spotkań, ale niekiedy także bezpośrednio na rzecz kontrahentów. W tym ostatnim wypadku mogą to być różnego rodzaju nieodpłatne świadczenia, począwszy od zwrotu określonych kosztów, a skończywszy na tradycyjnych prezentach. Analizując podatkowe aspekty takich wydatków, pod uwagę należy brać nie tylko kwestie ujęcia ich w kosztach uzyskania przychodów, co jest przedmiotem niniejszego artykułu, ale niekiedy także rozpoznania z tego tytułu przychodu powstającego po stronie kontrahenta.
05.01.2018Prywatny bal charytatywny na rzecz niepełnosprawnego dziecka
Jeśli darowizna datków (środków pieniężnych) przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej nie przekroczy kwoty wolnej od podatku, tzn. 4.902 zł na osobę w ciągu 5 lat nabycie środków pieniężnych w ten sposób nie podlega opodatkowaniu. W takim przypadku nie ma obowiązku złożenia zeznania podatkowego, gdyż otrzymane kwoty z wolnych datków nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.
12.12.2017Wydatki na usługi cateringowe w kosztach działalności
Pytanie: Czy Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wydatki na zakup posiłków dostarczanych przez firmę cateringową do jego siedziby na regularnie organizowane spotkania ze współpracownikami i kontrahentami w celu koordynacji pracy nad projektami Wnioskodawcy?
17.03.2017Kolacja z alkoholem kosztem uzyskania przychodu?
Wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji, tj. wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
16.03.2017Kolacja z alkoholem kosztem uzyskania przychodu?
Wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji, tj. wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
03.11.2016Wydatki na rzecz kontrahentów w kosztach uzyskania przychodów
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów biznesowych może wiązać się z ponoszeniem wydatków nie tylko na organizację spotkań, ale niekiedy także bezpośrednio na rzecz kontrahentów. W tym ostatnim wypadku mogą to być różnego rodzaju nieodpłatne świadczenia, począwszy od zwrotu określonych kosztów, a skończywszy na tradycyjnych prezentach. Analizując podatkowe aspekty takich wydatków, pod uwagę należy brać nie tylko kwestie ujęcia ich w kosztach uzyskania przychodów, co jest przedmiotem niniejszego artykułu, ale niekiedy także rozpoznania z tego tytułu przychodu powstającego po stronie kontrahenta.
02.11.2016Wydatki na rzecz kontrahentów w kosztach uzyskania przychodów
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów biznesowych może wiązać się z ponoszeniem wydatków nie tylko na organizację spotkań, ale niekiedy także bezpośrednio na rzecz kontrahentów. W tym ostatnim wypadku mogą to być różnego rodzaju nieodpłatne świadczenia, począwszy od zwrotu określonych kosztów, a skończywszy na tradycyjnych prezentach. Analizując podatkowe aspekty takich wydatków, pod uwagę należy brać nie tylko kwestie ujęcia ich w kosztach uzyskania przychodów, co jest przedmiotem niniejszego artykułu, ale niekiedy także rozpoznania z tego tytułu przychodu powstającego po stronie kontrahenta.
15.07.2016Usługi cateringowe i zakup artykułów spożywczych a koszty uzyskania przychodów Pewna spółka ponosiła wydatki na zakup artykułów spożywczych. Nabywała również usługi cateringowe. Jedzenie spożywane było podczas spotkań członków zarządu oraz w trakcie narad pracowniczych. Czy tego typu wydatki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów? Czy nie są przypadkiem kosztem reprezentacji, którego odliczyć nie można? Zobaczmy, jak do tej kwestii podchodzą organy podatkowe.
14.07.2016Usługi cateringowe i zakup artykułów spożywczych a koszty uzyskania przychodów Pewna spółka ponosiła wydatki na zakup artykułów spożywczych. Nabywała również usługi cateringowe. Jedzenie spożywane było podczas spotkań członków zarządu oraz w trakcie narad pracowniczych. Czy tego typu wydatki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów? Czy nie są przypadkiem kosztem reprezentacji, którego odliczyć nie można? Zobaczmy, jak do tej kwestii podchodzą organy podatkowe.
23.02.2016Archiwizacja faktur i rachunków tylko w formie elektronicznej Pytanie podatnika: Czy Spółka będzie uprawniona do archiwizacji Dokumentów (faktury zakupowe, faktury korygujące, duplikaty, rachunki) jedynie w formie elektronicznej? W szczególności, czy Spółka będzie uprawniona do archiwizacji jedynie w formie elektronicznej (w postaci skanów) Dokumentów otrzymanych w formie papierowej i zaprzestania archiwizowania Dokumentów w formie papierowej?
08.12.2015NSA. Stawka VAT na podobne produkty spożywcze Przepis art. 98 ust. 2 i 3 Dyrektywy 2006/112/WE nie sprzeciwia się zastosowaniu obniżonych stawek w podatku od towarów i usług na postawie art. 41 ust. 2 i 2a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w oparciu o Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
08.10.2015Rozliczenie w kosztach spotkań promocyjnych Pytanie podatnika: Czy wydatki związane z organizacją spotkań promocyjnych, w tym na zakup artykułów spożywczych zużywanych podczas spotkań, stanowią koszt uzyskania przychodu w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
17.02.2015Usługi gastronomiczne i alkohol jako koszt uzyskania przychodów Wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji, tj. wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Kiedy zatem będą kosztem uzyskania?
16.02.2015Usługi gastronomiczne i alkohol jako koszt uzyskania przychodów Wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji, tj. wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Kiedy zatem będą kosztem uzyskania?
10.12.2014Nieodpłatne przekazanie towarów w opakowaniach zbiorczych a VAT Pytanie podatnika: Czy nieodpłatne przekazanie towarów w opakowaniach zbiorczych nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT w sytuacji, gdy jednostkowy koszt wytworzenia lub jednostkowa cena nabycia przekazywanej sztuki towaru, ustalone w momencie wydania, nie przekroczy 10 zł netto, także w przypadku, gdy łączna wartość przekazywanych jednorazowo towarów danemu podmiotowi przekroczy 10 zł netto?
02.12.2014Obiad dla klienta a koszty uzyskania przychodów Wymienienie jako przykładowych kosztów reprezentacyjnych wydatków na usługi gastronomiczne, zakup obiadu lub innego posiłku nie oznacza, że wydatki te zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
01.12.2014Obiad dla klienta a koszty uzyskania przychodów Wymienienie jako przykładowych kosztów reprezentacyjnych wydatków na usługi gastronomiczne, zakup obiadu lub innego posiłku nie oznacza, że wydatki te zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów.
04.11.2014Spotkanie w restauracji jako koszt uzyskania przychodów Czy wydatki ponoszone na usługi gastronomiczne, ponoszone podczas spotkań, na których omawiane są ważne sprawy firmowe, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów? Sprawdźmy.
03.11.2014Spotkanie w restauracji jako koszt uzyskania przychodów Czy wydatki ponoszone na usługi gastronomiczne, ponoszone podczas spotkań, na których omawiane są ważne sprawy firmowe, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów? Sprawdźmy.
16.06.2014Poczęstunek dla pracowników i kontrahentów a VAT Przedsiębiorca może odliczyć podatek naliczony przy nabyciu artykułów spożywczych zużytych przez pracowników lub gości (kontrahentów), gdy nabywane artykuły należą się pracownikom na podstawie wewnętrznych regulacji, czy też są udostępniane na spotkaniach roboczych lub spożywane na spotkaniach biznesowych z kontrahentami mających związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
13.06.2014Poczęstunek dla pracowników i kontrahentów a VAT Przedsiębiorca może odliczyć podatek naliczony przy nabyciu artykułów spożywczych zużytych przez pracowników lub gości (kontrahentów), gdy nabywane artykuły należą się pracownikom na podstawie wewnętrznych regulacji, czy też są udostępniane na spotkaniach roboczych lub spożywane na spotkaniach biznesowych z kontrahentami mających związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych.
07.04.2014Zakup artykułów spożywczych a koszty uzyskania przychodów Pytanie podatnika: Czy wydatki związane z organizacją Spotkań Promocyjnych, w tym na zakup Artykułów Spożywczych zużywanych podczas Spotkań, stanowią koszt uzyskania przychodu w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
19.02.2014Materiały i towary handlowe – ujęcie w PKPiR i spisie z natury Pytanie podatnika: Czy wymienione w opisie stanu faktycznego - kubki papierowe wraz z wieczkiem, przeźroczyste kubki wraz z wieczkiem, Wnioskodawczyni jest zobowiązana wykazywać w spisie z natury zgodnie z § 27 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi oraz ewidencji przez ryczałtowców?
16.12.2013Rozliczanie kosztów reprezentacji. Światełko w tunelu? Podatnicy rozliczający na co dzień koszty uzyskania przychodów mają wreszcie nieco łatwiejsze zadanie. Nie jest to oczywiście zasługa uproszczenia przepisów, bo na to wciąż chyba trudno liczyć. Światełkiem w tunelu jest jednak wydana w listopadzie interpretacja ogólna.
28.11.2013MF: Poczęstunek dla kontrahenta w kosztach firmowych Nie podlegają wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy o PIT ponoszone przez podatników wydatki na drobne poczęstunki (np. ciastka, paluszki, kanapki), napoje (np. kawa, herbata, woda mineralna, soki), a także posiłki (np. obiady, lunche), niezależnie od miejsca ich podawania (w siedzibie podatnika, czy też poza nią), podawane podczas prowadzenia rozmów z kontrahentami, inwestorami, wykonawcami etc. dotyczących zakresu prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej – wyjaśnił Minister Finansów w interpretacji ogólnej.
19.09.2013Nieodpłatna dostawa towarów i świadczenie usług a VAT Pytanie podatnika: Czy udostępnienie artykułów spożywczych należy traktować jako nieodpłatne przekazanie lub zużycie towarów na potrzeby osobiste pracowników lub kontrahentów, a w przypadku usługi cateringowej lub gastronomicznej jako nieodpłatne świadczenie usług na potrzeby osobiste pracowników, kontrahentów lub jako inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika?
03.07.2013Wyjazd szkoleniowo-integracyjny a przychód pracownika Pytanie podatnika: Czy świadczenia związane z organizacją spotkań i wyjazdów szkoleniowych oraz integracyjnych stanowią przychód dla pracowników lub członków ich rodzin opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jeśli tak, to jakie są zasady ustalania podstawy opodatkowania oraz poboru podatku?
30.08.2012Rozliczanie kosztów reprezentacji Interpelacja nr 5936 do ministra finansów w sprawie przywrócenia funduszu reprezentacyjnego dla małych i średnich przedsiębiorstw
