Deklarację podatkową PIT składać należy nie tylko, gdy zatrudnienie trwa przez cały rok, ale również przez jego część – czy to przez pełne miesiące, czy też nawet przez część miesiąca. Choć jest to dopuszczalne, to powoduje określone konsekwencje w zakresie rozliczeń, o których składający deklarację powinien wiedzieć.

PIT roczny praca przez część roku / YAY foto

Zatrudnienie obejmować może zarówno okres miesiąca, jak i okres krótszy. Możliwe jest również rozpoczęcie umowy w trakcie miesiąca i jej ukończenie na koniec któregoś z miesięcy kolejnych. Obowiązuje w tym zakresie wolność umów.

Umowy zlecenie, dzieło na czas określony, krótszy niż miesiąc

Dla rozliczenia PIT decydującym jest nie tyle okres zatrudnienia co wartość łączna wynagrodzenia, wynikająca zarówno z rozliczenia godzinowego, jak i ustalonego ryczałtowo, w stałej kwocie. Jeśli umowa zostaje zawarta na okres krótszy niż miesiąc decydującym jest cała wartość wynikająca z umowy. Jeżeli zatem kwota należności określona w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem płatnika nie przekracza 200 zł podatek pobiera płatnik w wysokości 18% przychodu. Nie stosuje w takim przypadku kosztów uzyskania przychodów, natomiast może być zobowiązany pomniejszyć kwotę brutto nie tylko o ryczałtowy podatek, ale również o składki na ubezpieczenie społeczne jak i zdrowotne. Po zakończeniu roku płatnik przygotowuje z tego tytułu PIT-8AR, który wysyła wyłącznie do organu skarbowego. Podatnik nie otrzymuje z tego tytułu PIT-11 i nie ma obowiązku wykazać tej kwoty w rocznej deklaracji PIT. Ustalona kwota 200 zł to kwota brutto, jeżeli zatem kwota netto (do wypłaty) wynosi 200 zł lub odpowiednio kwota brutto jest wyższa niż 200 zł – obowiązuje standardowa forma rozliczenia, tzn.:

• Płatnik wykazuje wynagrodzenie na informacji PIT-11, którą wysyła do urzędu skarbowego oraz do podatnika,
• Stosuje 20% koszty uzyskania przychodów uzyskanego przychodu, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.
• Odlicza od kwoty brutto – zaliczkę na podatek, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Tego rodzaju przychody o wysokości brutto ponad 200 zł podatnik umieszcza w rocznej deklaracji podatkowej PIT-37 (alternatywnie – w PIT-36, jeśli posiada również inne źródła przychodów). Właściwym jest wiersz nr 3 w części C.1. Rozliczać należy wyłącznie wynagrodzenia otrzymane lub postawione do dyspozycji (a zatem wynagrodzenia z 2017 r. wypłacone w trakcie 2018 r. nie trafiają do deklaracji PIT za 2017 rok).

PIT-11 wystawiany jest do końca lutego – nawet w przypadku, gdy umowa zlecenie, dzieło lub inna kończy się w trakcie roku. Wyjątkowo na wniosek podatnika lub w przypadku likwidacji płatnika - taka informacja powinna być wystawiona również w trakcie roku.

Umowa o pracę

W tym przypadku może dojść do zatrudnienia nie tyle na część miesiąca, lecz w trakcie miesiąca. Umowa może również zostać rozwiązana w trakcie miesiąca. W takich przypadku podatnik ma prawo stosować pracownicze koszty uzyskania przychodów obejmujące cały miesiąc. Jeżeli przysługują mu koszty 111,25 lub 139,06 zł miesięcznie, to nawet przy umowie krótszej niż miesiąc – podatnik może je zastosować w całości.

Jeżeli podatnik w tym samym miesiącu zawrze kolejną umowę o pracę, to koszty przysługują z obu umów – w pełnej wartości. Podatnik musi jednak pamiętać o limitach rocznych, tj. łączne koszty w roku podatkowym nie mogą przekroczyć:

• łącznie 2002 zł 05 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
• nie mogą przekroczyć łącznie 2502 zł 56 gr za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

Składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne

Inaczej niż w przypadku kosztów rozliczanych miesięcznie jest ze składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne – te pobierane są w sposób procentowy, decydującym dla ich ustalenia i wysokości jest zatem kwota otrzymanego przychodu.

<< Składki ZUS Społeczne w PIT >>

Umowa obejmująca część miesiąca powoduje często, że wynagrodzenie jest znacznie niższe niż minimalne wynagrodzenie miesięczne. Może to mieć swoje konsekwencje w zakresie odliczanych kwot. W sytuacji, gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od zaliczki na podatek, składkę tę obniża się do wysokości podatku. W praktyce można mieć do czynienia z trzema przypadkami:

• gdy składka zdrowotna pobierana od wynagrodzenia (w wysokości 9% podstawy jej wymiaru) będzie wyższa od zaliczki na podatek dochodowy i jednocześnie składka odliczana od podatku (w wysokości 7,75% podstawy wymiaru) będzie niższa od kwoty wyliczonej zaliczki; powoduje to, że obniża się do wysokości zaliczki składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru (taką obniżoną odejmuje od wynagrodzenia brutto), a dla celów podatkowych odlicza od zaliczki na podatek składkę zdrowotną w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru, czyli całą obliczoną kwotę 7,75% podstawy.
• gdy składka zdrowotna w wysokości zarówno 9%, jak i 7,75% jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy; obie składki należy obniżyć do wysokości zaliczki na podatek i w tej wysokości pobrać z wynagrodzenia pracownika oraz odliczyć od podatku (zaliczki na podatek), w efekcie odliczana i pobierana będzie kwota obniżona do wysokości zaliczki na podatek,
• gdy obliczona zaliczka na podatek wyniesie 0 zł (np. w związku z zastosowaniem kwoty zmniejszającej podatek oraz koszty uzyskania); w takim przypadku składkę zdrowotną należy obniżyć do zera.

<< Składki ZUS zdrowotne w PIT >>

Gdyby zdarzyło się, że ze względu na ulgi podatkowe lub kwotę zmniejszającą podatnik z niskim wynagrodzeniem nie ma podstawy w rozliczeniu rocznym odliczyć całej należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne (bo kwota podatku równa jest zero zł), to kwota niewykorzystana w deklaracji PIT przepada.

W przypadku, gdy składka 7,75% będzie równa zero i nie jest odliczana, wówczas nie pojawia się w PIT rocznym. W przypadku jeśli składka jest jedynie obniżona – wówczas taką obniżoną składkę zdrowotną można odliczyć w takiej właśnie wysokości od podatku.

Wynagrodzenie za część miesiąca a kwota wolna od podatku

Do wynagrodzenia za część miesiąca płatnik stosuje pełną miesięczną kwotę zmniejszającą podatek – 46,34 zł, odpowiednio w przypadku oświadczeń złożonych płatnikowi o rozliczeniu wspólnie z małżonkiem – w podwójnej wartości tej kwoty. Decydującym jest tutaj rodzaj oświadczenia ze strony podatnika, przekazanego płatnikowi.

W rozliczeniu rocznym podatnik korzysta z jednej kwoty zmniejszającej, której wysokość uzależniona jest nie od długości okresu zatrudnienia, lecz od łącznej wysokości wynagrodzenia opodatkowanego według skali podatkowej.

Zatrudnienie przez część miesiąca – wynagrodzenie chorobowe przez resztę miesiąca

Wypłata wynagrodzenia chorobowego z tytułu umowy o pracę przez część miesiąca nie wpływa na kwestie rozliczeń PIT w tym znaczeniu, że kwoty te podlegają wykazaniu w tym samym wierszu, co pozostałe przychody z tej umowy.

Inaczej jest w przypadku wypłat dokonywanych przez ZUS z tytułu zasiłku chorobowego, zarówno w przypadku umowy o pracę jak i z tytułu umów cywilnoprawnych (w przypadku tych ostatnich wypłata zasiłku następuje od pierwszego dnia przebywania na chorobowym, czyli inaczej niż w umowie o pracę, gdzie poprzedza ją wynagrodzenia chorobowe od pracodawcy). Zasiłek z ZUS trafia w pole „inne źródła przychodów” i nie jest łączony z pozostałymi przychodami z podstawowego tytułu, z którego uzyskiwane jest wynagrodzenie. Do zasiłku, jak i do wynagrodzenia chorobowego nie stosuje się kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli jednak przez część miesiąca pracownik uzyskiwał wynagrodzenie za wykonywaną pracę – wówczas koszty uzyskania ryczałtowe należą się w kwocie ryczałtowej – miesięcznej.

Źródło: adw. Łukasz Wieszczeczyński Kancelaria TWZ

Rozliczenie roczneFormy zatrudnienia