Wiadomość o śmierci Jana Pawła II przekazał uczestnikom czuwania na placu św. Piotra w Rzymie, arcybiskup Leonardo Sandri. Ogłosił on: "O godzinie 21.37 nasz Ojciec Święty powrócił do Domu Ojca". W odpowiedzi zapadła głęboka cisza, a potem rozległy się gromkie, niemilknące oklaski.
Jan Paweł II był pierwszym od 455 lat biskupem Rzymu niepochodzącym z Włoch. Jego pontyfikat był wyjątkowy ze względu na wymiar duchowy papieskiego nauczania, liczbę pielgrzymek oraz kanonizacji.
Nazwany "papieżem pielgrzymem", odbył 104 podróże zagraniczne na wszystkich zamieszkanych kontynentach. Niestrudzenie docierał do obszarów nędzy materialnej i głodu, a także tam, gdzie było łamane prawo do wolności i godnego życia.
Papież z kraju zza tzw. żelaznej kurtyny, który doświadczył dwóch systemów totalitarnych: nazizmu oraz komunizmu, stał się jedną z najbardziej znaczących osobowości XX wieku. Wywarł szczególny wpływ na losy Kościoła i całego świata, między innymi przyczyniając się do upadku komunizmu. Postawa Jana Pawła II w obliczu cierpienia i choroby stała się źródłem nadziei dla milionów ludzi.
Po śmierci ciało papieża wystawiono na widok publiczny w bazylice św. Piotra, tam hołd złożyło mu ponad trzy miliony ludzi. Na pogrzeb na placu św. Piotra - 8 kwietnia 2005 roku - przybyli prezydenci, premierzy, królowie i przywódcy religijni całego świata. Mszy świętej koncelebrowanej przez kolegium kardynalskie i patriarchów katolickich Kościołów wschodnich przewodniczył ówczesny dziekan kolegium kardynał Joseph Ratzinger, późniejszy papież Benedykt XVI.
W Watykanie zebrało się kilkaset tysięcy wiernych. W Rzymie przed ekranami rozstawionymi w różnych miejscach miasta zgromadziło się kilka milionów ludzi. Wielu uczestników miało ze sobą transparenty z napisem "Santo subito" - "Święty natychmiast", i takie same okrzyki wznoszono podczas uroczystości.
Jan Paweł II został pochowany w podziemiach bazyliki św. Piotra, w krypcie Jana XXIII. Za pośrednictwem telewizji uroczystości pogrzebowe oglądało około dwóch miliardów mieszkańców Ziemi.
Proces beatyfikacyjny papieża Polaka rozpoczął w maju 2005 roku, jego następca - Benedykt XVI. On też beatyfikował Jana Pawła II 1 maja 2011 roku, kanonizacji dokonał już papież Franciszek 27 kwietnia 2014. Po beatyfikacji trumna z ciałem Jana Pawła II została przeniesiona z Grot Watykańskich do wnętrza bazyliki św. Piotra. Grób papieża znajduje się w kaplicy św. Sebastiana, obok kaplicy ze słynną Pietą Michała Anioła.