Chińczycy w Dobrym Mieście, czyli historia ciągników Pol-Mot Foton

Firma Pol-Mot już w latach 90. zaczęła interesować się branżą rolniczą, czego efektem było założenie Fabryki Maszyn Rolniczych Pol-Mot w wielkopolskiej Opalenicy. W 1996 r. w zakładzie rozpoczęto montaż chińskiego ciągnika w Polsce nazwanego Farm-Mot 250D. Sprzęt kolorystycznie i stylistycznie przypominał starsze modele Johna Deere’a.

- W marcu br. ruszy sprzedaż najtańszych ciągników w Polsce: Farm-Mot 250 D, montowanych zmyślą o zaspokojeniu potrzeb energetycznych gospodarstw o powierzchni od 3 do 7 ha użytków rolnych. Ciągniki te, o mocy ok. 24 KM, będą montowane, a właściwie w znacznej części produkowane przez spółkę Farm-Mot, wchodzącą w skład ugrupowania Polmot Holding. (…) Po utworzeniu spółki Farm-Mot dokonano przeglądu chińskich fabryk ciągników rolniczych, z których ostatecznie wybrano firmę Changchun Tractor Works – pisano w styczniu 1996 r. w dzienniku „Rzeczpospolita”.

Farm-Mot istniał do 1999 r. Zaraz potem Pol-Mot zainteresował się ciągnikami z Indii marki Escort/Farmtrac. W 2000 r. założono spółkę joint venture Pol-Mot Escorts Sp. z o. o., w której udziały miały Pol-Mot Holding oraz Escorts Ltd.

Nowa spółka na terenie byłego POM Mrągowo chciała założyć wytwórnię nowoczesnych ciągników rolniczych, co się zresztą udało. Już w 2000 r. rozpoczęto na Mazurach montaż ciągnika Escort 335, bazującego na Ursusie 335. Rok później w Mrągowie pojawił się Escort 450, w którym silnik S-312D otrzymał trzeci cylinder. W kolejnych latach Hindusi usamodzielnili się i w 2004 r. fabryka przeszła całkowicie w ich ręce oraz została nazwana Farmtrac Tractors Europe. W efekcie Pol-Mot musiał szukać nowego partnera.

Pol-Mot wraca do Chin

Nowym partnerem w dziedzinie handlu ciągnikami stała się kolejna firma z Państwa Środka. Był to obok YTO, jeden z największych producentów z Chin, czyli Shandong Foton Heavy Industries Co. produkująca ciągniki pod marką Foton.

Umowę pomiędzy Pol-Mot Warfama S.A., a chińskim koncernem podpisano pod koniec 2005 r. Oba przedsiębiorstwa miały współpracować handlowo w zakresie dystrybucji wyrobów marki Foton na rynku polskim i w krajach ościennych.

Foton w tym okresie nie był już firmą „krzak” i oferował swoje produkty rolnicze w Europie. Sama historia nazwy Foton wiąże się z przedsiębiorstwem Beiqi Futian Automobile, a potem Beiqi Foton Automobile, która została założona w 1996 r. Poprzednikiem Beiqi Foton był zakład produkcyjny pojazdów silnikowych Zhucheng założony w 1989 r. Skrzydło zajmujące się ciągnikami i innym sprzętem rolniczym zostało utworzone w 1998 r.

Na początku Foton Motor produkował samochody ciężarowe i użytkowe, w pewnym momencie zostało wchłonięte przez jeden z większych i najstarszych koncernów motoryzacyjnych w Chinach, czyli BAIC (który w tej chwili wchodzi na Polski rynek ze swoimi samochodami). W 2011 r. BAIC Motor Co., Ltd. posiadała 32,76 proc. akcji Fotona.

W 2004 r. powstała firma Shandong Foton Heavy Industries Co., która miała już pewną autonomię wobec spółki Beiqi Foton. Z ciekawostek warto wspomnieć, że spółka Foton w 2005 r. została właścicielem historycznej niemieckiej marki Borgward i w 2016 r. wprowadziła ją ponownie na rynek europejski i światowy, ale jak widać bez większych sukcesów. Innym projektem Fotona w Europie jest utworzona we wrześniu 2017 r. wspólna spółka joint venture z włoskim Piaggio, która opracowała i wdrożyła do produkcji lekkie pojazdy użytkowe, które w Polsce są sprzedawane jako Piaggio NP6.

Działalność rolnicza Fotona

W przypadku firm chińskich nie ma prostych historii, zatem porzucamy motoryzację i skupiamy się na maszynach rolniczych. W sierpniu 1998 r. powstawała w Weifang zależna od Beiqi Futian (Foton) Automobile fabryka rolnicza, która na początku miała zająć się produkcją kombajnów zbożowych. Pierwsza maszyna zjechała z taśmy już w październiku 1998 r. Zakład powstał na bazie istniejących w tym miejscu fabryk, wszak Weifang w prowincji Shandong to największe skupisko produkcji maszyn rolniczych w Chinach.

Pierwsze kombajny nosiły nazwę Futian Gushen. W grudniu 2000 r. zakład zaczął produkować ciągniki rolnicze FT500 \ FT600 \ FT700. Maszyny do złudzenia przypominały produkty serii TD firmy New Holland – oczywiście bez żadnej licencji. Pod maską pracowały silniki serii 1000 produkowane przez Perkins Engines (Tianjin) Limited, które od 1997 r. produkowano na podstawie angielskiej licencji.

W 2001 r. Foton stał się największym producentem kombajnów w Chinach, w 2002 r. fabryka otrzymała certyfikat jakości ISO9000, a rok później osiągnęła zdolność produkcyjną ok. 50 tys. maszyn rocznie. W 2004 i 2005 r. chińskie ciągniki pod różnymi markami pojawiły się w Europie (m .in. TerraTrac w Niemczech oraz srebrnoszare EuroTrac w Holandii). Ciągniki wywołały sporą burzę medialną za sprawą podobieństwa do produktów koncernu CNH. W tym samym czasie w Chinach rozpoczęto produkcję ładowarek kołowych oraz sprzętu budowlanego, a na maszynach zaczęto stosować także nazwę Lovol.

Pol-Mot pomaga w dystrybucji Fotonów

Dzięki podpisaniu umowy z Pol-Motem ciągniki Foton miały od 2006 r. pojawić się w Polsce i krajach ościennych. Marka Pol-Mot Foton nie była produkowana w Dobrym Mieście, a na Warmii chińskie ciągniki jedynie przygotowywano do europejskich standardów i składano do kupy z gotowych części przywiezionych z Chin.

Pod maskę nadal trafiały silniki Perkinsa, ale nigdzie w materiałach prasowych nie zaznaczano, że motory są produktem licencyjnym produkowanym od zera w Chinach. W wielu publikacjach z tamtego okresu w tabelkach z danymi technicznymi jako producent silnika widnieje marka Perkins. Nic dziwnego, że w 2007 r. po wygaśnięciu umowy licencyjnej Perkins Engines napisało specjalne oświadczenie.

- Firma Perkins Engines Company Limited zwraca uwagę, że silniki „Perkins” lub „Perkins Lovol”, które pochodzą z fabryki Tianjin Lovol Engines Co Ltd, wcześniej znanej jako Lovol Engines (Tianjin) Co Limited i Perkins Engines (Tianjin) Limited są produkowane w Chinach. Perkins pragnie wyjaśnić, że nie ma żadnego zaangażowania, ani udziałów (w tym finansowych) w firmie Lovol, a silniki produkowane i sprzedawane przez firmę Lovol pod jej obecną lub poprzednią nazwą zawierają komponenty, które nigdy nie zostały zatwierdzone przez firmę Perkins. Prawo Lovol do używania słowa „Perkins” w nazwie firmy było krokiem przejściowym, które wygasło 31 grudnia 2007 r. Produkty i silniki produkowane przez firmę Lovol nie są upoważnione do noszenia znaków towarowych Perkins lub „Powerpart”, ani logo Perkins i nie są objęte gwarancją Perkinsa. Perkins nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek produkty Lovol, niezależnie od tego, kiedy zostały wyprodukowane i gdzie zostały sprzedane – napisano w oświadczeniu opublikowanym 1 sierpnia 2008 r. w Wielkiej Brytanii.

Warto wspomnieć, że dawna fabryka silników Perkins Engines (Tianjin) Limited w 2008 r. została w pełni wchłonięta przez koncern Foton. Dwa lata wcześniej, 23 września 2006 r., chińska firma zorganizowała ceremonię ogłoszenia internacjonalizacji marki i zmieniła nazwę na Foton Lovol International Heavy Industry Co., Ltd.

Aby dokończyć historię firmy warto dodać, że na początku 2015 r. Lovol stał się właścicielem włoskiego producenta maszyn rolniczych MaterMacc, a jeszcze w tym samym roku założono spółkę Lovol Arbos, która została właścicielem włoskich marek Arbos i Bubba. Jeszcze w tym samym roku Arbos pojawił się na Agrtechnice w Hanowerze, a w grudniu Chińczycy stali się właścicielem marki Goldoni.

Włoskie inwestycje Lovola nie okazały się sukcesem, a sama firma Foton Lovol przeszła w ręce większego, chińskiego gracza jakim jest grupa Weichai Group, pochodząca oczywiście z Weifang w prowincji Shandong.

Weichai Group, istniejąca od lat 40. XX w. to przedsiębiorstwo państwowe specjalizujące się w projektowaniu, produkcji i sprzedaży silników wysokoprężnych. Działa w takich sektorach jak silniki i pojazdy, układy napędowe, luksusowe jachty i części samochodowe. Grupa Weichai posiada ponad 80 spółek zależnych w całych Chinach i za granicą. Aby trochę pokazać skalę jaką reprezentuje Weichai Group można wspomnieć, że do koncernu należy także m. in. niemiecka firma Linde Hydraulics, znana z produkcji m. in. przekładni (w tym CVT), hydrauliki, silników, zaworów itp.

W skład Weichai Group przedsiębiorstwo Lovol Heavy Industry Co Ltd., weszło w 2021 r. Weichai zarządzanie nad nową firmą zaczął od pozbycia się włoskich fabryk Goldoni (kupione przez Keestrack) i MaterMacc (kupione przez Pottingera). Kolejnym posunięciem jest pozbycie się nazwy Arbos, która nawiązywała do dawnego włoskiego producenta kombajnów i sprzętu rolniczego. W zamian wkrótce na rynek wejdzie marka Aupax. Oprócz tego cały czas jest promowana nazwa Lovol.

W tej chwili w Polsce dystrybucją marki Lovol zajmuje się spółka Elrol, zaś Arbosa/Aupaxa firma Korbanek.

Wracamy do Pol-Mot Foton

Dziś firma Lovol to coraz bardziej poważny gracz na światowym rynku, ale w 2006 r. kiedy Foton wchodził na polski rynek poprzez prosty montaż w Dobrym Mieście, chińskie maszyny nie kojarzyły się zbyt dobrze. Oprócz Fotona, w 2007 r. na polskim rynku pojawiły się traktory YTO, które jako Pronar Zefir montowano w Narwi.

Pierwszym ciągnikiem oferowanym przez Pol-Mot Foton był model 824, który w 2006 r. na targach Agrotech zdobył nawet medal.

- Na początek Pol-Mot wprowadza Fotona o mocy 82 KM (60 kW), na zachętę – w atrakcyjnej cenie. Podczas targów można było zamówić Fotona już za nieco ponad 85 tys. zł brutto. Ciągnik wyposażony jest w czterocylindrowy, czterolitrowy turbodoładowany silnik Perkins, rozkręcający się do dość wysokich obrotów znamionowych (2400 na min), zużywający 231 g paliwa na kWh i osiągający dość przeciętny moment obrotowy 274 Nm przy 1405 obr./min. Zsynchronizowana mechaniczna skrzynia biegów, z reduktorem, oferuje 16 biegów do przodu i 8 do tyłu (prędkość transportowa – 36 km/h). Wał odbioru mocy, niezależny, ma prędkość 540 obr./min, hydraulika zewnętrzna to cztery szybkozłącza, a podnośnik ma udźwig 3100 kg – pisaliśmy na łamach Farmera w relacji z targów Agrotech w 2006 r.

Pol-Mot Foton 824 miał napęd na cztery koła, turbodoładowanie i fabryczną klimatyzację, co w tej grupie cenowej trzeba uznać w tamtym czasie za spory plus. Niestety miał też kilka minusów – m. in. wąskie przednie opony, a także średnią jakość wykonania.

Jeśli ciągnik był wykorzystywany do lekkiej pracy z ładowaczem lub w pracach komunalnych dawał radę, ale przy większych przebiegach i ciężkiej pracy na polu był mocno krytykowany za niewystarczającą moc i częste awarie. W tamtym czasie w podobnej cenie oferowano np. Pronara Zefira 85 (87 tys. zł) oraz produkty Farmtraca, które oceniano nieco lepiej niż Fotony.

Innymi produktami ze znaczkiem Pol-Mot Foton był spotkany w Dobrym Mieście model 604 oraz najprawdopodobniej także wersje 504 oraz 404. Dwie pierwsze cyfry w nazwie wskazują moc ciągnika, zaś „4” to napęd na cztery koła.

Ciągnik ze zdjęć pomaga w transporcie gotowych przyczep na terenie fabryki, z czego wywiązuje się całkiem dobrze do tej pory, ale trzeba przyznać, że nie jest to praca ciężka i wymagająca.

Kolejna umowa z Fotonem

W 2009 r. Pol-Mot Warfama S.A. podpisał kolejną umowę z Chińczykami:

- W dniu 29 września 2009r. została zawarta umowa, pomiędzy Pol-Mot Warfama S.A. a Shandong Foton Heavy Industries Co. Ltd. z siedzibą w Weifangu (prow. Shandong, Chiny). Przedmiotem umowy jest kooperacja w zakresie dystrybucji i sprzedaży ciągników rolniczych w Europie, w szczególności w Polsce, w okresie kolejnych pięciu lat. Zgodnie z przewidywaniami Zarządu Spółki w pierwszych dwóch latach trwania umowy na rynek polski może trafić nawet ponad 400 ciągników. Natomiast w kolejnych latach trwania umowy sprzedaż powinna osiągnąć ponad 500 maszyn rocznie. Szacowana przez Zarząd Emitenta wartość umowy to około 20 mln USD w zakresie sprzedaży ciągników na rynek polski. Obecnie Emitent w swojej ofercie posiada gamę ciągników o mocy od 60 do 90 KM, importowanych z Shandong Foton Heavy Industries Co.Ltd/Weifang w Chinach. Ciągniki te są sprzedawane pod nazwą handlową Pol-Mot Foton, mają homologację europejską i wyposażone są w silniki marki Perkins napisano w komunikacie spółki giełdowej Pol-Mot Warfama w 2009 r.

Mniej więcej w tym samym czasie nawiązano rozmowy z tureckim Hattatem oraz toczono rozmowy z warszawskim Ursusem w sprawie współpracy. W związku z tym sprzedaż Fotonów, mimo hucznych zapowiedzi nie zwiększała się, a ciężar mocy przerobowych Pol-Motu przeszedł na produkty marki Hattat, a od 2011 r. Ursus. W komunikacie giełdowym widać także, że Foton lub Pol-Mot niczego nie nauczyły się z oświadczenia Perkinsa i nadal silniki montowane w Fotonach nazywano angielską marką.

Typowe awarie Fotonów

Kłopotliwymi elementami w Fotonach była po prostu jakość wykonania. Plastiki często się łamały, farba schodziła po częstym stosowaniu myjki, chińskie opony szybko zużywały. Do tego dochodziła ciężka praca dźwigni zmiany biegów i ogólna zła ergonomia pracy. Przy cięższych pracach w polu awariom ulegała skrzynia biegów i szybko zużywające się sprzęgło. Nierzadkie były także awarie elektryki i wycieki oleju. Jednak mimo tych wad wielu użytkowników, którzy dysponowali niewielkim areałem, byli raczej zadowoleni z Fotonów, szczególnie jeśli przesiedli się do nich bezpośrednio z Ursusów C-330.

Wiele z tych traktorów pracowało w „komunalce” przy koszeniu trawy, pługach śnieżnych i utrzymaniu porządku na drogach i placach. Wówczas Foton sprawdzał się całkiem nieźle. Oczywiście w większości wypadków zbyt cienkie opony przednie szybko zamieniano na szersze.

Sprzedaż części kontynuują byli dealerzy Pol-Motu jak SuperTraktor.pl czy aktualni przedstawiciele Lovola jak firma Elrol.