Rośnie popyt na obligacje skarbowe

Od lat najchętniej wybieraną przez Polaków formą oszczędzania pieniędzy są produkty bankowe – lokaty i konta oszczędnościowe. Jak wynika z przygotowywanego cyklicznie przez serwis Analizy.pl raportu „Struktura oszczędności gospodarstw domowych”, na koniec września 2023 r. w ten sposób przechowywaliśmy blisko 1,2 bln zł, czyli ponad połowę (55 proc.) całych naszych oszczędności, które wyniosły 2,15 bln zł.

Przez te same lata na drugim końcu zestawienia znajdowały się natomiast skarbowe obligacje oszczędnościowe, w których trzymaliśmy ledwie około 1 proc. oszczędności. Zaczęło się to zmieniać cztery, pięć lat temu. Na koniec III kw. zeszłego roku było to już niecałe 5 proc., czyli 104 mld zł. Jak informuje Ministerstwo Finansów, średnia miesięczna sprzedaż obligacji detalicznych w zeszłym roku przekraczała 4 mld zł, podczas gdy w 2018 r. było to nieco ponad 1 mld zł.

Główny powód gwałtownie rosnącego zainteresowania obligacjami oszczędnościowymi to bez wątpienia wysoka inflacja, która skłoniła część oszczędzających do rozejrzenia się za alternatywą. Inflacja jest dziś dużo niższa niż jeszcze rok temu, ale cały czas jest daleko od celu inflacyjnego Narodowego Banku Polskiego. Co więcej, w opinii większości analityków w krótkim i średnim terminie należy raczej liczyć się z jej wzrostem.

Czym jest obligacja skarbu państwa

Ujmując rzecz najprościej, kupując obligacje skarbowe, w istocie pożyczamy pieniądze naszemu państwu. W zamian za to możemy liczyć na wynagrodzenie w postaci odsetek oraz zwrot użyczonego kapitału w określonym terminie.

Emitowanie obligacji jest więc formą pozyskiwania kapitału, który w przypadku państwa służy do finansowania wydatków związanych m.in. ze służbą zdrowia, edukacją, infrastrukturą komunikacyjną czy obronnością.

Nie tylko państwa mają prawo do emitowania obligacji. Mogą to robić także m.in. jednostki samorządu terytorialnego (województwa, powiaty, gminy) czy prywatne firmy.

Z gwarancją państwa

Ponieważ kupując obligacje, pożyczamy ich emitentowi pieniądze, tym co najbardziej powinno nas interesować, jest nie tylko wysokość oferowanych odsetek, czyli inaczej mówiąc kupon, ale także prawdopodobieństwo wystąpienia sytuacji, w której emitent nie jest w stanie zwrócić nam pożyczonego mu kapitału. Mowa o ryzyku kredytowym. Każdy z nas, zaciągając dowolny kredyt w banku, jest przez niego oceniany pod kątem zdolności do jego obsługi i spłaty kapitału. Tak samo i my powinniśmy starać się oceniać emitentów obligacji, które zamierzamy kupić.

Obligacje skarbowe objęte są gwarancją Skarbu Państwa. Czy może się zdarzyć, że państwo ogłasza niewypłacalność? Tak. W sumie od 1915 r. na świecie zdarzyło się to blisko 200 razy i dotyczyło 80 państw. Należy jednak dodać, że w większym stopniu niewypłacalność państwa dotyczy zadłużenia zagranicznego, a nie wewnętrznego, które łatwiej obsłużyć.

Rodzaje obligacji oszczędnościowych…

W ofercie Biura Maklerskiego Pekao jest obecnie dostępnych sześć rodzajów detalicznych obligacji oszczędnościowych. Zasadniczo dzieli się je pod kątem terminu wykupu i sposobu ustalania oprocentowania (indeksowane wskaźnikiem inflacji, stałe i zmienne).

• OTS – trzymiesięczne oszczędnościowe obligacje skarbowe, stałoprocentowe;

• ROR – roczne oszczędnościowe obligacje skarbowe, zmiennoprocentowe;

• DOR – dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe, zmiennoprocentowe;

• TOS – trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe, stałoprocentowe;

• COI – czteroletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe, indeksowane;

• EDO – 10-letnie emerytalne oszczędnościowe obligacje skarbowe, indeksowane.

Nazwa konkretnej serii obligacji składa się z odpowiedniego trzyliterowego kodu oraz czterech cyfr, które oznaczają kolejno miesiąc i rok, w którym obligacja zostanie wykupiona. Na przykład z kodu EDO0334 możemy wyczytać, że są to 10-letnie papiery emerytalne, które zostaną wykupione w marcu 2034 r.

…i jak ustalane jest ich oprocentowanie

Z obligacjami o stałym oprocentowaniu (OTS i TOS) sprawa jest prosta. Ich oprocentowanie w całym okresie życia obligacji jest stałe i jest zawsze podawane w skali roku. Oferowane w marcu 2024 r. trzymiesięczne OTS dadzą zarobić 3 proc. w skali roku, a TOS – 6,4 proc. (z roczną kapitalizacją odsetek). Wiadomo więc, co do grosza ile odsetek dostaniemy.

Inaczej jest w przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu. Wysokość wypłacanego kuponu jest uzależniona od stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego. Oferowane w marcu obligacje ROR w pierwszym miesięcznym okresie odsetkowym dadzą zarobić 6,05 proc. w skali roku. W kolejnych miesiącach będzie to aktualna stopa referencyjna NBP + 0 pkt proc. marży. Obecnie stopa referencyjna NBP wynosi 5,75 proc. Jeśli nic się nie zmieni, to w kolejnym miesiącu oprocentowanie obligacji ROR obniży się właśnie do 5,75 proc. Podobnie przedstawia się to w przypadku dwuletnich DOR, z tym że w pierwszym miesięcznym okresie odsetkowym oferują one 6,3 proc. w skali roku, a w kolejnych będzie to stopa referencyjna NBP + 0,5 pkt proc. marży.

Natomiast oprocentowanie obligacji indeksowanych jest zależne od ogłaszanego przez GUS wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, czyli inflacji, za okres 12 miesięcy poprzedzający pierwszy miesiąc danego rocznego okresu odsetkowego. Do tego wskaźnika doliczana jest marża, czyli rodzaj premii, która w zależności od rodzaju obligacji wynosi obecnie od 1,25 do 2 pkt proc. Z tego powodu tak oprocentowane obligacje często określa się mianem antyinflacyjnych.

Oprocentowanie oferowanych w marcu 2024 r. papierów wynosi:

• dla czteroletnich COI w pierwszym rocznym okresie odsetkowym 6,55 proc., w kolejnych inflacja + 1,25 pkt proc.;

• dla 10-letnich EDO odpowiednio 6,8 proc. i inflacja + 1,5 pkt. proc.;

Jak można kupić obligacje oszczędnościowe

Bardzo niewiele potrzeba, żeby zacząć inwestować w obligacje oszczędnościowe. Wystarczy 100 zł. Tyle wynosi wartość nominalna jednej obligacji.

Zakupu obligacji można dokonać m.in. za pośrednictwem Biura Maklerskiego Pekao. W obligacje można inwestować bez wychodzenia z domu, korzystając z internetowego serwisu pekao24 lub aplikacji mobilnej PeoPay. Jeśli preferuje się osobisty kontakt z pracownikiem, można to też zrobić w punktach sprzedaży obligacji zlokalizowanych w Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego Pekao i Punktach Usług Maklerskich w wybranych oddziałach Banku Pekao S.A. Co ciekawe, udostępniona jest też możliwość zakupu przez telefon, podczas rozmowy z konsultantem.

Warto podkreślić, że choć do obsługi transakcji dotyczących obligacji skarbowych trzeba posiadać specjalny rachunek, to jego założenie w jednym lub drugim banku nie oznacza konieczności korzystania z pozostałych usług przez nie oferowanych.

Partner publikacji