Te sklepy toną w długach. Podwyżka VAT zmniejsza ich szanse
Według danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i bazy BIK podmioty oferujące w detalu żywność, napoje i wyroby tytoniowe miały na koniec lutego br. 884 mln zł nieopłaconych zobowiązań. Gros zadłużenia pochodzi z firm prowadzących sklepy mięsne oraz owocowo-warzywne. W całym sektorze handlu detalicznego padł rekord ponad 3 mld zł przeterminowanych długów.
Czytaj więcej
Delikatesy Centrum nie obniżają VATu. Będą go zwracaćDuzi walczą, mali słabną
Toczące między sobą zażartą batalię duże sieci dyskontów przedstawiają listy produktów, które mimo powrotu VAT-u u nich nie zdrożeją. W tej sytuacji małe sklepy w starciu z dużymi stają się jeszcze mniej konkurencyjne. Tymczasem jak wynika z danych wywiadowni gospodarczej Dun&Bradstreet ich liczba systematycznie maleje.
- Małe sklepy nie mają dużego pola manewru i ceny będą musiały po prostu podnieść. Dyskonty mają już ponad 40 proc. udział, gdy chodzi o zakupy spożywcze Polaków. Dzięki promocjom i ekspansywnej reklamie ich udział w rynku cały czas rośnie. Sieci handlowe systematycznie się umacniają i stanowią coraz większe zagrożenie dla najmniejszych przedsiębiorców – wskazuje dr hab. Waldemar Rogowski, główny analityk BIG InfoMonitor.
Na koniec 2023 r. liczba sklepów w Polsce spadła poniżej 370 tys., co oznacza, że w rok skurczyła się o ponad 3 tys., ubyło głównie tych najmniejszych – wynika z danych wywiadowni Dun & Bradstreet. Kolejne 10 tys. działalności gospodarczych zostało w tym okresie zawieszonych.
Spadek o 3 tys. Małych sklepów ubywa
To samo dzieje się w sektorze sklepów spożywczych, wyraźnie ich ubywa, choć z liczbą placówek przekraczającą 90 tys. nadal dominują. Ofiarą trendu są głównie małe, niezależne placówki. Sieci handlowe mimo spadku optymizmu konsumentów i ograniczania wydatków wciąż się mają dobrze i wiele z nich nie spowolniło tempa rozwoju. Widać to choćby na przykładzie sieci Żabka, która w 2023 r. otworzyła ponad 1 tys. sklepów i ma ich już łącznie ponad 10 tys.
- Małe sklepy odczuwają skokowy wzrost kosztów, konkurencję internetu i dużych sieci. Jeszcze większe znaczenie mają bardzo szybko rosnące koszty utrzymania punktów stacjonarnych, gdzie często podwyżki cen energii i gazu sięgają kilkuset procent. W przypadku handlu spożywczego warunki konkurencji narzucają duże sieci, zwłaszcza dyskontowe, które mimo niesłychanie trudnych warunków wciąż się rozwijają – zaznacza dr hab. Waldemar Rogowski.
Czytaj więcej
Podwyżka VAT-u dotarła do e-sklepów. Bez spustoszeń
Mało tego, jak podaje Dun & Bradstreet, polscy przedsiębiorcy handlu detalicznego należą do grupy, która swoją przyszłość widzi w najmniej optymistyczny sposób, spośród wszystkich zbadanych rynków w Europie. Głównie za sprawą VAT, który w dużym stopniu może zawrócić Polskę na drogę wzrostu cen i rosnącej inflacji, a co za tym idzie kolejnych likwidacji sklepów i zawieszonych działalności.
Detaliści mają problemy ze spłatą zobowiązań
Ze statystyk wynika, że wśród firm o PKD 472 Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach, w ciągu ostatniego roku zaległości wzrosły o blisko 37 mln zł (19 proc.) do 229,4 mln zł na koniec lutego br. Problemy ze spłatą bieżących zobowiązań i kredytów ma 2 937 aktywnych, zawieszonych i zamkniętych firm, o 90 podmiotów mniej niż przed rokiem. Wyjątkiem są jedynie firmy zajmujące się sprzedażą detaliczną pieczywa, ciast, wyrobów ciastkarskich i cukierniczych, gdzie pojawiło się 9 nowych dłużników.
Gros przeterminowanego zadłużenia pochodzi z firm prowadzących sklepy mięsne (prawie 43 mln zł) oraz owocowo-warzywne (niemal 34 mln zł), a także przedsiębiorstw handlujących pozostałą żywnością (PKD 4729Z), gdzie jest to 35 mln zł, czyli niemal dwa razy tyle co przed rokiem. Spory, 55 proc. skok zadłużenia do ponad 7 mln zł zanotowały też sklepy rybne oraz sprzedawcy pieczywa i ciast - o 41 proc. do niemal 20 mln zł.
Zgoła inaczej wygląda jednak sytuacja w grupie firm, które mają szerszą ofertę, z PKD 4711Z Sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych. To do nich klasyfikują się m.in. sieci handlowe i większość sklepów z ofertą artykułów spożywczych. Tu zaległości w ostatnim roku spadły o niemal 117 mln zł do ponad 655 mln zł, a liczba dłużników obniżyła się o 50 do 7084 podmiotów.
Z wyliczeń resortu finansów wynika, że utrzymanie zerowej stawki VAT w I kw. oznaczało prawie 2,75 mld zł utraconych wpływów z podatku. To prawie tyle ile zaległości całego sektora handlu detalicznego (47 Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi), które w rok wzrosły o blisko 349 mln zł (12,4 proc.) do rekordowych niemal 3,2 mld zł na koniec lutego br. Problemy z terminowymi rozliczeniami ma 35 166 detalistów.