Najbrudniejsze miejsca w kabinie samolotu. Jak chronić się w trakcie podróży?
Czystość w samolotach pasażerskich nie jest wcale taka oczywista, jak mogłoby się wydawać. Choć przez brud często cierpi wizerunek linii lotniczych, to personel odpowiedzialny za utrzymanie porządku narzeka, że nie ma wystarczająco dużo czasu, aby właściwie i dokładnie posprzątać kabinę. Zebrane relacje załóg pokładowych, dziennikarzy i ekspertów tego sektora odkrywają niezbyt ciekawy obraz podniebnej higieny. Sprawdziliśmy, więc, gdzie w samolotach gromadzi się najwięcej zarazków i jak się przed nimi chronić…
1,2 tys.
Oczywistością jest, że nie mamy pojęcia o stanie zdrowia pasażerów, którzy podróżowali w samolocie przed nami. Jeśli dodatkowo nie przeprowadzono odpowiedniego czyszczenia i dezynfekcji kabiny, to sytuacja może stać się głęboko niepokojąca. Chociaż nie ma ogólnobranżowych globalnych standardów czystości dla lotów pasażerskich, to nie oznacza, że każda linia lotnicza nie posiada własnych regulacji — wynikających z jej potrzeb i procedur. Brak standardu branżowego nie oznacza też, że nikt nie kontroluje tego procesu. Dla przykładu Federalna Administracja Lotnictwa, czyli organ nadzoru lotniczego, agencja Ministerstwa Transportu Stanów Zjednoczonych, wydała podręcznik "konserwacji lotniczej", który zawiera wytyczne w tej kwestii. Ponadto Amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom posiadają regulacje dotyczące zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób w samolocie, w tym dotyczące oczyszczania skażonych obszarów, jeśli pasażer miał chorobę zakaźną.
Od ćwierć wieku brytyjska firma konsultingowa Skytrax zajmująca się branżą lotniczą przeprowadza wywiady z podróżnymi, analizuje liczby i dosłownie przekopuje brudy, aby opublikować World's Cleanest Airline, czyli coroczną listę najczystszych linii lotniczych świata. Prestiżowe nagrody przyznawane są na podstawie ocen standardu i jakości czystości w kabinach samolotów. Natomiast sterylność i prezentacja miejsc do siedzenia, stołów, dywanów, paneli kabiny i łazienek ma wpływ na końcowy wynik. W 2023 r. najwyżej na podium znalazły się japońskie linie lotnicze linie ANA All Nippon Airways, a zaraz potem Asiana Airlines, Qatar Airways, Singapore Airlines, Hainan Airlines, EVA Air, Cathay Pacific Airways, Japan Airlines, Korean Air i jako 10. China Airlines.
Rzecznik zwycięskiej w czystości linii ANA zdradził, że to firma zewnętrzna zajmuje się sprzątaniem pokładów jej samolotów zarówno w przypadku lotów krajowych, jak i międzynarodowych oraz że kabina czyszczona jest pomiędzy każdym lotem — zarówno krajowym, jak i międzynarodowym. Ponadto załoga szczególnie bacznie pilnuje wszystkiego podczas każdej podróży. Niestety, prócz chlubnej listy podniebnych czyścioszków — tak jak w przypadku wielu innych aspektów turystyki, często nie dostajemy tego, za co zapłaciliśmy. Podczas gdy większe linie lotnicze zatrudniają wyspecjalizowane firmy do sprzątania kabin między przelotami, to zazwyczaj u tanich przewoźników robią to samodzielnie załogi pokładowe. W istocie niezależnie od tego, kto to robi, zawsze wymagana jest niezwykła szybkości i koordynacji. Dodatkowym utrudnieniem jest to, że na pokładach samolotów niedozwolone są niektóre roztwory środków czyszczących.
Sekrety pokładowych (nie)porządków
Jak twierdzi, była stewardesa i założycielka bloga podróżniczego 24 Hours Layover Catrina McGrail: "Cała powierzchnia siedzeń — łącznie ze stolikiem, kieszenią i obszarem pod siedzeniem — wymaga każdorazowo dokładnego oczyszczenia, podobnie jak toalety, przejścia i kuchnie. W rzeczywistości często personel ma tylko około 10 minut na posprzątanie całego samolotu! W tym samym czasie wyładowywana jest zużyta pościel — koce i poduszki oraz artykuły gastronomiczne — talerze, sztućce itp., aby zrobić miejsce na świeże rzeczy, które są czyszczone na ziemi". Według McGrail kluczowe czynniki decydujące o tym, ile czasu załoga ma na sprzątanie, to rodzaj i wielkość samolotu, miejsce docelowe — loty długodystansowe zazwyczaj przez co najmniej 90 minut czekają na lotnisku, co daje więcej czasu na dezynfekcję kabiny, oraz czy samolot był opóźniony — w takim przypadku oczekuje się, że personel posprząta pokład w krótszym czasie, aby zminimalizować poślizg w dalszych połączeniach.
Niedawno Jason Tetro mikrobiolog i autor książki The Germ Code, wyjaśniał na portalu Yahoo Life, że podjęto wiele prób zidentyfikowania najbardziej zanieczyszczonych miejsc w samolotach, a większość wskazuje obszary, które są najbardziej narażone na kontakt z płynami ustrojowymi i rękami. Należą do nich kieszeń siedzenia, pas bezpieczeństwa, stolik i uchwyt toaletowy. Jednak najbardziej zarodkowym miejscem ze wszystkich jest zagłówek, ponieważ jest to najbardziej narażoną i najczęściej dotykaną powierzchnią w samolocie.
Opinie tę potwierdził raport Weather Network przeprowadzony przez pracowników CBC News, który również wskazuje, iż najbrudniejszym miejscem w samolocie jest właśnie zagłówek. Wnioski raportu są wynikiem zbadania próbek, które pobierano z pasów bezpieczeństwa, stolików na tacę, zagłówków, siedzeń czy umywalek. Blisko połowa specjalistycznie zbadanych powierzchni zawierała podobne poziomy bakterii, pleśni czy drożdży. Najbardziej zanieczyszczoną przestrzenią okazał się zagłówek, który zawierał bakterie hemolityczne związane głównie z paciorkowcem i gronkowcem, ale, co gorsza, również bakterie E.Coli — które mogą wskazywać na zanieczyszczenie kałem, a zostały wykryte również na siedzeniach.
Z kolei pod koniec ub.r. na potrzeby artykułu w "Washington Post" reporterka Andrea Sachs przeprowadziła własny — nienaukowy test, używając zestawu wacików, który otrzymała od inspektora, badającego czystość hoteli. Sachs użyła wymazu w siedmiu najbardziej dotykanych punktach w głównej kabinie samolotu i w trzech obszarach w łazienkach samolotu. Najpierw przetestowała każde miejsce takim jakie jest, a następnie ponownie wyczyściła obszary chusteczką dezynfekującą. Na podstawie testu stwierdziła, że pięć najbardziej zanieczyszczonych obszarów to: uchwyt do umywalki łazienkowej, stolik z tacą, wewnętrzna klamka do drzwi łazienki, klamra pasa bezpieczeństwa i podłokietnik.
Jednak jak wskazuje w wywiadzie dla Yahoo Life dr William Schaffner, profesor chorób zakaźnych w Centrum Medycznym Uniwersytetu Vanderbilt w USA, choć przez kontakt z newralgicznymi powierzchniami można potencjalnie zarazić się wirusem, ryzyko tego jest znacznie mniejsze, niż się nam wydaje. Ekspert wyjaśnia, że wirusy do namnażania potrzebują ludzkich komórek. "Niektóre wirusy mogą przetrwać dłużej, a to zależy od temperatury, wilgotności i rodzaju powierzchni, więc różne wirusy mogą przetrwać na tych powierzchniach przez różne okresy, ale z biegiem czasu obumierają, ponieważ nie mogą się rozmnażać".
Najgorsze zagłówki i toalety...
Choć pasy bezpieczeństwa, zagłówki, kieszenie siedzeń, tace i dywaniki mogą być pełne zarazków, to według byłej stewardessy, która w rozmowie ze specjalistami z serwisu Sanctuary Bathrooms stwierdziła, że najbrudniejszym miejsce w samolocie jest toaleta. W zależności od rodzaju maszyny, na pokładzie może znajdować się od jednej do 15 łazienek, a z każdej może korzystać w trakcie lotu średnio od 15 do 80 pasażerów. Teoretycznie toalety są czyszczone po każdym locie — długim lub krótkim, ale w praktyce tylko wtedy, gdy pozwala na to czas między kolejnym lotem. Zazwyczaj w przedziale od 25 minut do dwóch godzin, samolot muszą opuścić pasażerowie, a personel musi go posprzątać i uzupełnić catering, a także — jeśli trzeba, zatankować. Oczywiście w tym czasie na pokład muszą też wejść nowi pasażerowie. Liczy się każda minuta, im samolot krócej stoi na ziemi, tym więcej pieniędzy zarobi w powietrzu.
Jak wyjaśnia była stewardesa: "Oznacza to, że dokładne czyszczenie toalet samolotu nie zawsze jest możliwe z powodu braku czasu i innych ważniejszych priorytetów. Następnie podczas lotu, toalety zwykle są sprawdzane co pół godziny, ale znowu, jeśli są bardziej pilne rzeczy na pokładzie, to czystości ta może spaść z listy priorytetów. Niektórzy pasażerowie mogą nie być świadomi, że zbiorniki na ścieki z WC — w zależności od typu samolotu jest ich kilka, powinny być opróżnianie po każdym lądowaniu, ale nie zawsze jest to możliwe w związku z brakiem czasu. Grozi to przelaniem oraz ryzykiem pęknięć rur w systemie kanalizacji, a w efekcie ich zawartość może dostać się na pokład samolotu — co już się zdarzało!"
We wrześniu ub.r. linie Delta Air Lines zawróciły samolot lecący z Atlanty w USA do Barcelony w Hiszpanii, ponieważ jeden z pasażerów cierpiał na ciężką biegunkę. Nagranie opublikowane na LiveATC.net zawierało komunikat pilota mówiącego: "To jest problem związany z zagrożeniem biologicznym. Mieliśmy pasażera, który przez całą podróż miał biegunkę, więc chcą, żebyśmy wrócili do Atlanty". Jason Tetro mikrobiolog tłumaczy, że w przypadku, związanym z biegunką, samolot może zostać skażony kilkoma potencjalnymi patogenami. "Wszystkie są wysoce zaraźliwe, a w niektórych przypadkach przenoszą się w powietrzu. Jeśli nie uda się zatrzymać tego w toalecie, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że inni podróżni zostaną zarażeni. Pod tym względem samolot nie różni się niczym od statku wycieczkowego. Gdy patogeny dostaną się do środowiska, ludzie zostaną narażeni, a wielu z nich zachoruje". Inne niedawne doniesienia o zagrożeniach biologicznych w samolotach obejmują również krew i wymiociny.
Z kolei inna była stewardessa Kat Kalamani, postanowiła ujawnić w filmiku na TikToku, jakich napojów należy według niej wystrzegać się po wejściu na pokład. Tu nieoczekiwanie na szczycie jej listy znalazła się zwykła woda. Kobieta przestrzega przed piciem wody w trakcie lotu, ponieważ jak twierdzi zbiorniki, w których jest przechowywana, nigdy nie są myte. Kalamani stanowczo odrzuca też wszystko, co robi się z wody w nich przechowywanej. Dlatego ona i inni znani jej pracownicy obsługujący pasażerów w trakcie lotu bardzo rzadko piją kawę lub herbatę.
Była stewardessa ma też dodatkowy powód dlaczego odradza pasażerom picie kawy. Tłumaczy, że ekspresy nigdy nie są czyszczone kompleksowo, dzieje się to tylko wtedy, gdy trafiają do naprawy. Jedynie częściowe mycie ich jest według niej niewystarczające dla zachowania higieny, zwłaszcza że zazwyczaj urządzenia te ulokowane są w bezpośrednio przy toaletach. Kobieta zaleca, aby pić tylko i wyłączenie wodę oraz inne napoje, które podawane są w puszkach lub fabrycznie zamkniętych butelkach. Nagranie Kat Kalamani wzbudziło spore zainteresowanie i wyświetlono je kilka milionów razy. Warto zaznaczyć, że nie wiadomo, dla jakich linii lotniczych pracowała tiktokerka.
Natomiast prof. Schaffner twierdzi, że ryzyko zachorowania na wirusy układu oddechowego w samolotach, takie jak przeziębienie, grypa, COVID-19 i syncytialny wirus oddechowy (RSV), wynika z bliskiego przebywania w zamkniętych przestrzeniach przez długi okres czasu. "Inni wydychają to, co potem my wdychamy, czyli powietrze z wirusem i w ten sposób zostajemy zarażeni. Jednak to samo może się zdarzyć podczas całej podróży, kiedy jesteśmy na lotnisku, restauracji, hotelu, w taksówce, autobusie, pociągu itp.". Naukowiec zauważa też, że fakt, iż jedna osoba na pokładzie ma wirusa, nie oznacza, że wszyscy lecący będą narażeni na działanie aerozoli w wyniku kaszlu i kichania, ale jedynie przebywajacy najbliżej chorego.
Jak chronić się przed zarazkami w samolotach?
- Ponieważ stoliki na tace są ogromnym skupiskiem bakterii — które mogą powodować infekcje skóry i tkanek miękkich jak np. czyraki, pamiętajmy, aby nie kłaść na nich twarzy oraz bezpośrednio żywności.
- Jak wskazuje prof. William Schaffner higiena rąk to najlepsza obrona przed zarazkami w samolotach. "Ręce są pośrednikiem, dotykasz stołu, a potem oczu lub ust. Ludzie robią to, częściej, niż można by się spodziewać. Przez co można złapać kilka wirusów na wyciągnięcie ręki. Aby zapobiec ich przenoszeniu, jeśli to możliwe zlecam częste mycie rąk mydłem i wodą, lub stosowanie środka dezynfekującego do rąk, zamiast skupianiu się na czyszczeniu wszystkich powierzchni wokół siebie".
- Kolejną formą ochrony jest upewnianie się, że jesteśmy na bieżąco ze szczepieniami, tłumaczy prof. Schaffner. "Gdybym miał latać w sezonie przeziębień i grypy, nie chciałbym podróżować, gdybym nie został zaszczepiony przeciwko grypie, COVID-19 – zaktualizowaną szczepionką – a gdybym był starszy, na pewno dostałbym również zastrzyk przeciwko wirusowi RSV".
- Ważne jest także noszenie maseczki podczas podróży. Jason Tetro mikrobiolog wspomina, że po tym, jak przed pandemią zaraził się od chorego pasażera samolotu, zaczął podczas lotów nosić barierę ochronną. "W epoce przed pandemią miała ona formę szalika lub komina — ochraniacza na szyję. Teraz używam maseczki, aby zapobiec przedostawaniu się kropli i aerozoli do nosa i ust". To samo zaleca zespół epidemiologów, lekarzy chorób zakaźnych i ekspertów w dziedzinie filtracji powietrza, którzy rozmawiali z "New York Timesem".
- Ponadto szczególnym miejscem zagrożenie, w którym warto chronić drogi oddechowe, jest toaleta, ostrzega była stewardesa: "Miejsce nie ma okien, wentylacja jest słaba. Oznacza to, że za każdym razem, gdy tam idziesz, wdychasz nieświeże powietrze, a przed tobą z WC korzystało wiele innych osób, zwłaszcza jeśli jest to lot długodystansowy".
- "Większość toalet w samolotach ma ściereczki obok zlewu, które można wykorzystać do wytarcia powierzchni, zanim jej dotkniesz. Jeśli nie jest to możliwe, weź kilka arkuszy papieru toaletowego i użyj ich, aby uniknąć dotykania czegokolwiek opuszkami palców. Nie myj zębów w łazience, bo cała woda w samolocie pochodzi z jednego zbiornika i nie jest filtrowana. Jeśli naprawdę już musisz, używaj wody butelkowanej, ale moja najważniejsza rada to nie zabieraj ze sobą tam kosmetyczki. Zdecydowanie zalecam unikanie bezpośredniego kontaktu z jakąkolwiek powierzchnią w toaletach. Przy otwieraniu drzwi radzę dotykać klamki na przykład kolanem, lub dłonią, jeśli nosi się rękawiczki jednorazowe" — przestrzega była stewardesa.
- To jednak nie koniec jej rad. "Po wylądowaniu najlepiej jak najszybciej wziąć prysznic. Ze względu na słabą cyrkulację powietrza w samolocie możesz wyjść z niego z brudnymi ciałem, włosami i ubraniami. Jak tylko dotrzesz na miejsce docelowe, włóż ubrania do prania i dobrze się umyj. Zawsze brałam prysznic zaraz po pracy".
- Ostatnim ważnym ostrzeżeniem ze strony byłej pracownicy obsługi pokładowej było, aby nigdy nie zdejmować butów w samolocie. "Czasami ludzie zdejmują buty, aby nawet chodzić w skarpetkach, a nawet boso do toalety! Ze względu na duże prawdopodobieństwo braku równowagi w trakcie lotu na podłodze może znajdować się rozmaity brud. Wyobraź sobie, że przenosisz to ze skarpety do buta, a następnie do swojego domu — to niesamowicie niehigieniczne".
- Podczas lotów długodystansowych warto też pamiętać o czystości koców. Czołowi przewoźnicy na ogół przywiązują sporą wagę do ich higieny, jednak niektóre linie lotnicze mogą nadal zapewniać nieopakowane koce, które zostały ponownie złożone i użyte. Jeśli obawiasz się, że ktoś mógł już użyć tego samego koca lub poduszki, którą dostaniesz podczas lotu, upewnij się, że zostały one zapakowane w hermetycznie zamkniętą folię — wyjaśnia na portalu afra Josh Kennedy, wiceprezes ds. operacyjnych w Unifi, firmie kompleksowo świadczącej usługi lotnicze — od obsługi bagażu po sprzątanie kabin.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.
Subskrybuj Onet Premium. Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.