Szkolenia sfinansowane ze środków publicznych – kiedy bez VAT

Szkolenia zawodowe finansowane co najmniej w 70 proc. ze środków publicznych są zwolnione z VAT. Wiele firm wciąż ma jednak wątpliwości, co ten warunek oznacza w praktyce

Publikacja: 23.03.2012 02:05

Szkolenia zawodowe finansowane co najmniej w 70 proc. ze środków publicznych są zwolnione z VAT

Szkolenia zawodowe finansowane co najmniej w 70 proc. ze środków publicznych są zwolnione z VAT

Foto: Fotorzepa, dp Dominik Pisarek

Od wejścia w życie zmian przepisów dotyczących opodatkowania VAT usług szkoleniowych minął już ponad rok. Mimo to wielu podatników wciąż ma wątpliwości, czy prowadzone przez nich szkolenia finansowane ze środków publicznych są zwolnione z VAT. Wykładnia art. 43 pkt 1 ust. 29 lit. c ustawy o VAT sprawia bowiem problemy.

Wystarczy 70 proc.

Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z podatku usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26 finansowane w całości ze środków publicznych oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną.

W punkcie 26 tego przepisu zwolniono z VAT usługi świadczone przez:

- jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania,

- uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Warunek całkowitego sfinansowania ze środków publicznych często trudny jest jednak do spełnienia. Minister finansów postanowił więc nieco złagodzić go w § 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (DzU nr 73, poz. 392 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z podatku również usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowane w co najmniej 70 proc. ze środków publicznych, oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane.

Trzy warunki do zweryfikowania

Oznacza to, że aby zastosować zwolnienie do usług szkoleniowych w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy jest to kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie zawodowe.

Jeśli tak jest, to trzeba jeszcze zweryfikować, czy spełniony jest jeden z trzech następujących warunków:

- usługa świadczona jest w formie i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach,

- świadczenie realizują podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty (wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją)

- usługa jest finansowana co najmniej w 70 proc. ze środków publicznych.

Co to jest kształcenie zawodowe

Polskie przepisy z zakresu VAT nie zawierają definicji kształcenia zawodowego oraz przekwalifikowania zawodowego. Należy się więc odwołać do regulacji unijnych, a konkretnie art. 44 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/ 2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzU L nr 77 str. 1).

Przepis ten mówi, że usługi w zakresie kształcenia zawodowego i przekwalifikowania obejmują nauczanie pozostające w bezpośrednim związku z branżą lub zawodem, tak samo jak nauczanie mające na celu uzyskanie lub uaktualnienie wiedzy do celów zawodowych. Jednocześnie bez znaczenia jest czas trwania kursu. Warto podkreślić, że rozporządzenia wykonawcze Rady (UE) stosowane są bezpośrednio, czyli nie wymagają implementacji.

Dotacje ze środków Unii Europejskiej

Do stwierdzenia, że świadczone przez podatnika usługi kwalifikują się do zwolnienia od VAT pozostaje jeszcze ustalić sposób finansowania realizowanych świadczeń (tj. czy szkolenie finansowane jest z środków publicznych – w całości lub przynajmniej w 70 proc.). Warto zatem odwołać się do art. 5 ust. 1 ustawy o finansach publicznych.

Co to są środki publiczne

Środki publiczne zostały zdefiniowane w art. 5 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240 ze zm.).

Zgodnie z tym przepisem są to:

1) dochody publiczne;

2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

3) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt 2;

4) przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące:

a) ze sprzedaży papierów wartościowych,

b) z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku jednostek samorządu terytorialnego,

c) ze spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze środków publicznych,

d) z otrzymanych pożyczek i kredytów,

e) z innych operacji finansowych;

5) przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

Mówi on, że środkami publicznymi są enumeratywnie wyliczone tu dochody i przychody, w tym środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej. Powstaje zatem pytanie: jak traktować usługi szkoleniowe (z zakresu kształcenia zawodowego), jeśli zlecane są przez podmiot, który finansuje je z otrzymanych dotacji unijnych?

Naszym zdaniem niewłaściwe jest założenie, że tylko faktyczny beneficjent, który zwrócił się o dofinansowanie określonego projektu ze środków publicznych (a nie każdy kolejny podmiot w ewentualnym łańcuchu podwykonawców) korzysta ze zwolnienia z VAT.

W konsekwencji pochodzące z dotacji środki uzyskane przez przedsiębiorcę na sfinansowanie szkolenia pracowników (i nie stanowiące przychodu z jego działalności gospodarczej) są środkami publicznymi. Potwierdza to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 4 października 2011 r. (I SA/Gd 859/11).

W orzeczeniu tym sąd jednoznacznie stwierdził, że przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie usług szkoleniowych związanych bezpośrednio z zawodem księgowego, realizowanych dla podmiotów, których udział finansowany jest w całości z dotacji unijnych, uprawniony będzie do skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT.

Zdaniem sądu sformułowanie „finansowana w całości ze środków publicznych” nie odnosi się do podmiotów dysponujących środkami, lecz „rzeczywistego w kontekście ekonomicznym źródła finansowania środkami, które nie zostały uzyskane przez podmiot jako przychód z działalności gospodarczej”.

W praktyce oznacza to, że do skorzystania ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 pkt 1 ust. 29 lit. c ustawy o VAT nie wymaga się, aby faktyczny wykonawca był bezpośrednio finansowany ze środków publicznych. Wystarczy, aby kontrahent (biorący udział w szkoleniu) pokrył co najmniej 70 proc. kosztów szkolenia z uzyskanych w tym celu środków dotacyjnych.

Przykład

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług szkoleniowych dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych (w tym kurs księgowości Profesjonalny Księgowy na Wagę Złota).

Nie uzyskał jednak akredytacji w rozumieniu przepisów o systemie oświaty dotyczącej tego szkolenia. Przedsiębiorca nie jest też wpisany na listę placówek niepublicznych podlegających systemowi oświaty. Szkolenie to z pewnością ma na celu kształcenie lub przekwalifikowanie zawodowe.

Podatnik realizuje szkolenie m.in. na rzecz przedsiębiorstwa, które koszty uczestnictwa pokrywa w całości ze specjalnie pozyskanych na ten cel dotacji unijnych. Zdaniem podatnika spełnia on wszystkie warunki przewidziane w art. 43 pkt 1 ust. 29 lit. c ustawy o VAT. Może więc skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w tym przepisie.

Stanowisko to jest prawidłowe. Dotacje unijne należy bowiem uznać za środki publiczne. Jednocześnie w tej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 17 ustawy o VAT. Wynika z niego, że zwolnienia, o których mowa m.in. w ust. 1 pkt 29 tego przepisu nie mają zastosowania do dostawy towarów lub świadczenia usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli:

- nie są one niezbędne do wykonania zwolnionej z VAT usługi podstawowej lub

- ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.

Od wejścia w życie zmian przepisów dotyczących opodatkowania VAT usług szkoleniowych minął już ponad rok. Mimo to wielu podatników wciąż ma wątpliwości, czy prowadzone przez nich szkolenia finansowane ze środków publicznych są zwolnione z VAT. Wykładnia art. 43 pkt 1 ust. 29 lit. c ustawy o VAT sprawia bowiem problemy.

Wystarczy 70 proc.

Pozostało 95% artykułu
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Wsparcie dla beneficjentów dotacji unijnych, w tym środków z KPO