Czasem w spółce handlowej może się tak zdarzyć, że choć akcje czy udziały wciąż należą do wspólnika, prawa z nich wykonuje kto inny. Dotyczy to zwłaszcza głosowania. Zastaw, użytkowanie czy zajęcie udziału albo akcji przez komornika to tylko niektóre sytuacje, w których wspólnicy muszą podzielić się z innymi podmiotami przynajmniej częścią uprawnień. Spróbujemy pokrótce omówić przynajmniej niektóre z nich.
Użytkowanie to nic innego jak prawo używania rzeczy i pobierania jej pożytków (art. 252 kodeksu cywilnego). Jego przedmiotem mogą być także prawa (art. 265 k.c.). To oznacza, że użytkowanie wolno ustanowić zarówno na akcji w spółce akcyjnej, jak i na udziale w spółce z o.o.
W przypadku spółki z o.o. duże znaczenie dla treści użytkowania ma brzmienie umowy spółki. Może ona bowiem zawierać postanowienie, w myśl którego użytkownikowi udziału wolno wykonywać prawo głosu (art.187 ust. 2 k.s.h.).
O użytkowaniu zainteresowani powinni zawiadomić spółkę, przedstawiając dowód ustanowienia użytkowania (art. 187 ust. 1 k.s.h.). To ważne, bo ustanowienie to jest skuteczne wobec spółki od chwili, gdy otrzyma ona od jednego z zainteresowanych zawiadomienie o tej czynności wraz z odpowiednim dowodem (art. 187 ust. 1 k.s.h.).
Co to oznacza? Przede wszystkim to, że jeśli użytkownik może wykonywać prawo głosu, to zagłosować po raz pierwszy wolno mu będzie dopiero po powiadomieniu spółki. Wcześniej głos będzie przysługiwał wspólnikowi.
