Kancelaria prawnicza (podatnik VAT czynny) świadczy usługi prawne na rzecz osób prawnych i fizycznych. Zawiera z klientami umowy o kompleksową obsługę prawną, a także umowy z indywidualnymi usługobiorcami o całościowe załatwienie konkretnej sprawy sądowej. Kancelaria ponosi koszty, takie jak opłaty sądowe, w imieniu i na rzecz nabywców usług prawnych. Wydatki te nie są wliczane w cenę usługi prawnej, są płacone przez klientów dodatkowo, a ich zwrot przysługuje kancelarii niezależnie od wynagrodzenia za świadczone usługi. Dowodem poniesienia opłat w imieniu klientów są wyciągi z rachunku bankowego kancelarii oraz sporządzane przez nią szczegółowe zestawienia, z których wynika, kiedy, na czyją rzecz i z czyją sprawą te opłaty są związane. Czy otrzymany zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rachunek klientów wchodzi w skład podstawy opodatkowania VAT świadczonych usług prawniczych? – pyta czytelnik.
Podstawa opodatkowania VAT nie obejmuje kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku (art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT). Przepisy ustawy o VAT dają zatem możliwość wyłączenia z podstawy opodatkowania kwot stanowiących zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Organy podatkowe powszechnie przyjmują, że jeżeli kancelaria przy wykonywaniu usługi prawniczej wnosi w imieniu i na rzecz klientów opłaty sądowe oraz posiada potwierdzające to dokumenty, to spełnione są przesłanki określone w art. 79 lit. c dyrektywy 2006/112/WE oraz w art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT, wyłączające otrzymany zwrot z podstawy opodatkowania świadczonych usług prawniczych. W konsekwencji zwrot opłat sądowych zrobionych przez kancelarię w imieniu i na rzecz klienta nie podlega opodatkowaniu VAT (por. interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 11 maja 2015 r., IPTPP4/4512-153/15-2/UNR oraz interpretacje Izby Skarbowej w Warszawie z 8 października 2014 r., IPPP2/443-664/14-2/RR, i z 4 lipca 2014 r., IPPP1/443-549/14-2/AS).
Bez faktury
Ponieważ zwrot przez klienta przedmiotowych opłat nie powinien być wliczany do podstawy opodatkowania z tytułu świadczonych usług prawniczych, to kancelaria nie musi wystawiać faktur dokumentujących te czynności. Organy podatkowe wskazują, że w przepisach o VAT nie ma przeciwwskazań dla dokumentowania zdarzeń gospodarczych notami księgowymi. Jednak zaznaczają, że nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym w przepisach o VAT i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów (por. interpretację Izby Skarbowej w Łodzi z 11 maja 2015 r., IPTPP4/4512-153/ 15-2/UNR).
Uwaga! Opłaty sądowe, które kancelaria pokrywała w imieniu i na rachunek klientów, nie generowały podatku naliczonego, ponieważ są czynnościami niepodlegającymi VAT. Kancelaria nie musi więc pamiętać o wyłączeniu prawa do odliczenia przewidzianym w art. 88 ust. 1a ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do wydatków, o których mowa w art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT, czyli wydatków ponoszonych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy.
