Indiase arbeidsmigranten keren massaal terug naar geboortedorpen: ‘We voelen ons in de steek gelaten’

“Ik blijf voortaan in het dorp”, zegt Kunti Bibi, een moeder van vier kleine kinderen. “Het is mijn eigen dorp. We hebben er familie. Het leven is er zeker.” Maar voorlopig zit Bibi nog met de kinderen en haar man, Mukesh Dibakar, onder een viaduct vlak voor de grens tussen Delhi en de deelstaat Uttar Pradesh. Het gezin is al vier dagen onderweg vanuit Chandigarh, een stad ten noorden van hoofdstad Delhi, waar Bibi en haar man op een bouwplaats werkten. Ze verdienden een stuk meer dan op het platteland mogelijk is, en de kinderen gingen er naar school. 

De nationale lockdown in India bracht abrupt een einde aan hun situatie. Nu zijn ze bereid om helemaal naar huis te lopen, nog zo’n 100 kilometer vanaf het viaduct waar de schaduw hen tegen de hitte buiten beschermt. Ze arriveerden zondag bij de grens, maar nu laat de politie hen, en enkele tientallen anderen die zich onder het viaduct hebben verzameld, niet oversteken.

Al sinds het begin van de lockdown eind maart zijn miljoenen arbeidsmigranten door heel India op pad om hun geboortedorp te bereiken. Omdat treinen en bussen niet meer reden, gingen de meesten te voet op soms honderden kilometers lange trektochten. Hoewel de lockdown nu langzaam aan het versoepelen is, en veel van de arbeidsmigranten weer uitzicht hebben op werk, is er geen einde gekomen aan deze mensenstroom. “We hebben wekenlang gehoopt dat we misschien morgen wel weer aan de slag kunnen”, zegt Dikabar. “Maar onze baas gaf ons geen informatie en ook geen salaris. Nu wil onze huisbaas huur zien. Dus het ging zo niet langer.”

In de stad heb je geen enkele zekerheid

Dikabar denkt dat hij, zodra het weer kan, wel weer naar de stad zal trekken voor werk. Maar zijn vrouw Bibi piekert er niet over. “Ik zoek liever werk in de buurt, en de kinderen kunnen daar ook naar school. In de stad heb je geen enkele zekerheid. Onze baas, de huisbaas, de overheid: We voelen ons door iedereen in de steek gelaten.”

De regering lijkt niet goed te begrijpen wat de naar schatting 140 miljoen arbeidsmigranten in India beweegt. “Arbeiders hoeven zich niet terug naar hun dorpen te haasten”, schreef het ministerie van binnenlandse zaken eind april aan het hooggerechtshof. “Er wordt in hun dagelijkse behoeften voorzien op de plekken waar ze werken.”

Nadat arbeidsmigranten naar huis begonnen te lopen, werden door heel India gaarkeukens en opvangplekken ingericht, die soms ook als verplichte quarantainecentra functioneerden. Ook kreeg het uitzonderlijke deel van de bevolking dat in de formele sector werkt of een bankrekening heeft, een klein bedrag op hun rekening gestort. Maar dit bedrag kwam niet in de buurt van een gemiddeld maandsalaris. Voor alle kosten, los van eten zoals huur, leningen, schoolgeld, medicijnen, hadden ze dus geen geld meer.

Gestrande arbeiders

Bovendien kreeg de overgrote meerderheid van arbeiders in de informele sector niets. Van alle mensen met wie SWAN, een netwerk voor noodhulp aan gestrande arbeiders, sprak, heeft 97 procent geen geld van de overheid gekregen; 80 procent ontvangt al sinds maart geen salaris meer.

Het is dus niet heel gek dat arbeiders nog steeds vertrekken, geeft ook kledingfabrikant Sudhir Sekhri toe. “Wij mochten op 4 mei weer open met driekwart van onze werknemers. Dit hebben we geleidelijk aan opgebouwd, maar die 75 procent hebben we niet gered. Er komen juist elke dag minder arbeiders.” Het is lastig hen ervan te overtuigen te blijven, zo geeft Sekhri toe, omdat hij voor de maand april maar een kwart van de lonen heeft uitbetaald. “Maar meer kan ik me ook niet veroorloven zonder hulp van de regering.”

De arbeidsmigranten onder het viaduct hebben geen van allen een ticket kunnen bemachtigen voor een trein of bus naar huis, die inmiddels weer door deelstaten worden ingezet. “Ik ben bereid te lopen, maar zonder vervoersmiddel mogen we de grens niet over”, zegt Ramesh Kumar, die nog 700 kilometer heeft te gaan. Nu wacht hij tot een bus hem komt ophalen. Wanneer is niet duidelijk. Volgens hem zijn er best veel privébusjes en vrachtwagens die hun vervoer aanbieden. “Maar die vragen wel 40 euro, zoveel geld heeft niemand hier.”

Scheutig met vervoer lijkt de regering niet te zijn. De eerste minister van Delhi heeft de arbeidsmigranten, die goed zijn voor 40 procent van alle laaggeschoolde arbeiders in de stad, opgeroepen te blijven nu de economie weer aangezwengeld moet worden. De regering van Karnataka, een deelstaat in het zuiden, annuleerde zelfs alle treinen omdat aannemers, met het oog op mogelijke versoepelingen, niet wilden dat bouwvakkers zouden vertrekken. Deze beslissing werd snel teruggedraaid na harde kritiek van activisten en oppositieleiders, die spraken over ‘gijzelneming’ van de arbeiders.

Gegijzeld, zo voelt Kunti Bibi zich ook. “Ons wordt voorgehouden dat er straks weer werk is. Maar wanneer? Als het erop aankomt, helpt niemand ons. Dat weten we nu. Dus waarom zouden we blijven?”

Lees ook:

De lockdown legt in India een hardnekkige ongelijkheid tussen mannen en vrouwen bloot 
Hoe moeten we nu eten, en leven?’ Deze noodkreet verscheen in de whats­appgroep van een appartementencomplex in Gurgaon, een voorstad ten zuiden van New Delhi. De schrijver was een alleenstaande man, die de wanhoop nabij was nadat de Indiase regering een nationale lockdown had aangekondigd.

India, een land met ruim 1,3 miljard inwoners, zit op slot: ‘We willen geen koekjes, we willen naar huis’

India, een land met ruim 1,3 miljard inwoners, zit op slot. Miljoenen arbeidsmigranten raakten werkloos en besloten thuiswaarts te keren, desnoods te voet. Maar wie de deelstaatgrens wil oversteken, riskeert onvrijwillige quarantaine.