GroenLinks: Treed China met zelfvertrouwen tegemoet

Nederland moet de bouw van strategische communicatienetwerken niet overlaten aan Chinese bedrijven maar kiezen voor „Europese oplossingen”. Dat stelt GroenLinks-leider Jesse Klaver in een door hem geschreven China-paper dat donderdag verschijnt. „We moeten samenwerken met China, maar ook grenzen durven stellen”, zegt hij in een toelichting. „En dus niet naïef doordenderen.”

De groeiende economische invloed van China wordt Kamerbreed zorgelijk gevonden. In november vorig jaar werden twijfels geuit over de Chinese betrokkenheid bij het vernieuwde C2000-communicatiesysteem voor politie en hulpdiensten. Voor een motie van coalitiepartij VVD hierover was zelfs unanieme steun. De sleutelrol die het Chinese concern Huawei speelt bij de bouw van Nederlandse telecomnetwerken, inclusief het toekomstige snelle internet 5G, ligt in Den Haag ook onder de loep. Het kabinet werkt aan een China-strategie, die voor de zomer moet uitkomen.

GroenLinks is de eerste partij die zich zo nadrukkelijk uitspreekt tegen het gebruik van Chinese technologie. Dat Europese bedrijven als Nokia en Ericsson op 5G-gebied achterlopen, is volgens Klaver de prijs die betaald moet worden voor een veilig, toekomstbestendig netwerk. „Huawei is een prima bedrijf, maar uiteindelijk wel een bedrijf waar de Chinese overheid toegang toe heeft”, zegt hij. „Door geld te steken in Europese bedrijven vergroot je bovendien híer de kennis en dus ook de kans dat je als Europa weer koploper wordt.”

Bedrijfsspionage

In december werd op Amerikaans verzoek de financieel directeur van Huawei, Meng Wanzhou, in Canada aangehouden, omdat zij Amerikaanse sancties tegen Iran zou hebben overtreden. Ook verdenken Amerikaanse aanklagers Huawei van het stelen van Amerikaanse bedrijfsgeheimen. Bovenal zijn de VS bang dat Huawei zich door de Chinese staat kan laten gebruiken voor spionage of bijvoorbeeld het platleggen van vitale infrastructuur. De Nederlandse inlichtingendienst AIVD waarschuwt al jaren voor Chinese bedrijfsspionage. En recentelijk werd bekend dat China in de Europese Unie, en ook in Nederland, hacks pleegde bij bedrijven en overheidsinstanties.

Duitsland wil wel zakendoen met Huawei, maar alleen met harde garanties dat er nooit data aan de Chinese overheid zullen worden doorgespeeld. Duitse ministers zouden hierover woensdag een vergadering beleggen.

Lees ook: hoe de handelsoorlog tussen China en de VS dreigt te escaleren

Deze donderdag debatteert de Tweede Kamer over de ‘Staat van de EU’, de jongste Europa-nota van het kabinet. GroenLinks zal de regering in een motie oproepen om Huawei te vervangen voor Europese oplossingen. „Wat wij nu zien is dat van een gelijkwaardige relatie geen sprake is, omdat Nederland en Europa zich te klein maken en vooral dollartekens zien. Wij zeggen: treed China met zelfvertrouwen tegemoet.”

Klaver pleit ook voor de herinvoering van een aparte staatssecretaris van Europese Zaken, zodat de minister van Buitenlandse Zaken zich veel intensiever dan nu gebeurt op verder weg gelegen oorden kan richten.

In oktober bracht Klaver op eigen initiatief een bezoek aan China, samen met zijn voorganger Bram van Ojik. Het is een van de buitenlandse reizen die hij onderneemt ter voorbereiding op het door hem geambieerde premierschap. Van Ojik, oud-diplomaat en nu buitenlandwoordvoerder van de partij, moet hem wegwijs maken in het internationale verkeer en schreef mee aan de paper. Eerder gingen ze ook al naar Israël en de Palestijnse gebieden.

Klaver benadrukt dat hij niet „anti-China” is. „Het is onwijs knap als je ziet hoeveel mensen daar in zo’n korte tijd uit de armoede zijn getild. We pakten de trein van Beijing naar Shanghai: 1.200 km in vier uur. In tien jaar is 20.000 kilometer spoor aangelegd. Alles bruist daar. Overweldigend, maar we moeten rationeel blijven.”

Te veel bier gekocht

Want er zit ook „een schaduwzijde” aan het Chinese succesverhaal. „Er hangen in Beijing miljoenen camera’s”, zegt Klaver. „En Chinezen vertelden ons dat hun door de autoriteiten bijgehouden ‘sociale score’ omlaag was gegaan, omdat ze de maand daarvoor te veel bier hadden gekocht.”

Klaver wijst ook op het gebrek aan persvrijheid en het lot van de Oeigoeren, een islamitische minderheid: een miljoen Oeigoeren zit opgesloten in heropvoedingskampen. Maar hij legt vooral de nadruk op de Europese veiligheid: vooral die is in het geding en maakt „een reset” van de relatie met China noodzakelijk.

Lees ook: over de onderdrukking van de Oeigeren

Australië dient als het grote voorbeeld. Dat land besloot vorig jaar om de intense handelsrelatie met China in te kaderen, met vier wetten tegen ongewenste bemoeienis uit het buitenland. Deze week werd een Chinese miljardair, die grote donaties had gedaan aan politieke partijen, de toegang tot het land ontzegd, vanwege zijn nauwe banden met de Chinese Communistische Partij.

In Brussel wordt al jaren gewerkt aan een plan om investeringen van buiten de Europese Unie in strategische sectoren te screenen. Volgende week stemt het Europees Parlement over het eindresultaat. Maar China heeft zich inmiddels een dominante positie weten te verwerven in vliegvelden en andere cruciale infrastructuur, zoals de haven van het Griekse Piraeus of de Britse kerncentrale Hinkley Point.

„De Chinezen hoeven de centrale niet eens meer te hacken, ze zijn er al de baas”, zegt Klaver. „En tijdens de eurocrisis hebben we zelf privatiseringen van de Grieken geëist. Nu durven die in Brussel geen standpunten meer in te nemen tegen China.”