Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Economie

Als Trump een handelsoorlog begint, staat China klaar om terug te slaan

China Trump viel als een blok voor Alibaba-oprichter Jack Ma, die beloofde de komende vijf jaar een miljoen nieuwe banen in de VS te scheppen. Maar de anti-Chinese retoriek bij Trumps inauguratie beloofde weinig goeds. Zou hij het laten aankomen op een handelsoorlog?

Topbestuurders van Amerika’s grootste autoproducenten, afgelopen dinsdag op bezoek in het Witte Huis bij president Trump en vice-premier Pence.
Topbestuurders van Amerika’s grootste autoproducenten, afgelopen dinsdag op bezoek in het Witte Huis bij president Trump en vice-premier Pence. Foto Pablo Martinez Monsivais/AP

Vleierij werkt altijd, weet Jack Ma, oprichter van de Chinese internetbazaar Alibaba, uit ervaring. Hij is er een meester in en had minder dan een half uur nodig om toen nog aankomend president Trump in te pakken met loftuitingen over diens „slimheid, openheid en zakelijke successen”. Hij verzekerde dat Alibaba „in de komende vijf jaar één miljoen nieuwe banen in de VS gaat scheppen”. En hij voegde er tactisch aan toe: „Dat zijn vooral banen in kleine bedrijven en bij boeren in het Midden-Westen.”

Trump viel als een blok voor de veel rijkere Ma, die hij „een grote, grote en eigenlijk de grootste ondernemer ter wereld” noemde. Dat de plannen van Alibaba om uit te breiden niet nieuw zijn en dat het Chinese bedrijf problemen heeft met de beurs- en handelsautoriteiten in de VS, bleef onvermeld. Net als details over hoe die miljoen banen tot stand zullen komen.

Ma heeft Trump ook op uiterst vriendelijke wijze voorgehouden dat de VS niets te winnen hebben bij de handelsoorlog met China.

Ma heeft Trump ook op uiterst vriendelijke wijze voorgehouden dat de VS niets te winnen hebben bij de handelsoorlog met China die losbreekt als Trump de importtarieven met 45 procent verhoogt. Als dat gebeurt, beschikt China over een heel arsenaal aan vergeldingsacties. Om te beginnen zullen Chinese investeringen in de VS droogvallen. Die zijn in het afgelopen jaar verdrievoudigd naar 45,6 miljard dollar (42,6 miljard euro). De 1.538 Chinese bedrijven in de VS bieden inmiddels werk aan 100.000 Amerikanen, die met een jaarsalaris van gemiddeld 86.000 dollar beter worden betaald dan werknemers in Europese bedrijven in de VS (65.000 dollar) of Amerikaanse bedrijven (60.000 dollar). Deze verrassende cijfers komen uit onderzoek van de Rhodium Groep. Dit gezaghebbende onderzoeksinstituut verwacht dat de Chinese investeringen in de komende jaren op hetzelfde niveau blijven als in 2016 en in 2020 goed zijn voor 250.000 vaste, goedbetaalde banen.

Lees ook: China protesteert bij overheid VS om Trump

Verkiezingsbelofte gebroken

Tenminste, als Trump geen domme dingen doet en ruzie maakt met de hele wereld, China in het bijzonder. Dat Chinese investeerders hun kapitaal willen overhevelen van China, waar de economische groei snel afneemt, naar de vitale en stabiele Amerikaanse economie, laat zich makkelijk begrijpen. Zelfs kleine investeerders zoeken in Amerikaans vastgoed een veilige bestemming.

De toename van Chinese investeringen in de VS is een recent fenomeen en volgens Jack Ma ook de reden dat Trump het „beslist niet” op een grote handelsoorlog zal laten aankomen. Of Ma gelijk krijgt moet blijken, want de anti-Chinese retoriek in Trumps inaugurele rede belooft weinig goeds – hoewel hij wel al een verkiezingsbelofte heeft gebroken. Hij zou op dag één van zijn presidentschap China aanpakken als manipulator van de wisselkoers ten faveure van de Chinese export. Dat is niet gebeurd, omdat Trump inmiddels heeft begrepen dat China het tegenovergestelde heeft gedaan door in 2016 de yuan te ondersteunen met maar liefst 800 miljard dollar.

Lees ook: China is wel blij met ‘schreeuwer’ Trump

5,4 miljoen banen naar China

In de campagne en in zijn inaugurele toespraak beschuldigde Trump China er ook van „Amerikaanse banen te stelen”. Los van het feit dat het om hoofdzakelijk Amerikaanse bedrijven gaat die hun fabrieken naar China hebben verplaatst, klopte deze stelling tot 2011. Tussen 2000 en 2011 verdwenen 5,4 miljoen banen in de Amerikaanse maakindustrie naar China. Trump vergat te melden dat Amerikaanse consumenten daardoor voor ruim 750 miljard dollar goedkoper uit waren als zij electronica, meubels en levensmiddelen kochten. Hij zei er ook niet bij dat Amerikaanse auto-, vliegtuig-, en softwarebedrijven enorm van de spectaculaire groei van de Chinese middenklasse profiteerden. Los van de goederen zelf, zijn met de Amerikaans-Chinese handel (denk aan opslag, transport en verpakken) inmiddels 2,6 miljoen banen gemoeid.

Trump vergat nog twee cruciale feiten. Een kwart van de Amerikaanse bedrijven in China verhuist fabrieken terug naar de VS vanwege de stijgende (loon)kosten in China, of verkast naar Vietnam. Nog eens een kwart van de Amerikaanse bedrijven is van plan komend jaar weg te gaan, blijkt uit onderzoek van de American Chamber of Commerce in Shanghai. En staten als Ohio en Pennsylvania, waar veel banen in de maakindustrie verdwenen, hebben inmiddels handelsoverschotten met China.

Ma, en hij niet alleen, heeft Trump ook verteld over de wettelijke en politieke blokkades tegen banen scheppende Chinese investeringen in de VS. Bijna 21 miljard aan Chinese investeringen wachten op toestemming van toezichthouders van het Comittee on Foreign Investement in the US (CIFUS), de veiligheidsdiensten en het Congres. Of de Republieken in het Congres en Trump de Chinese toegang willen verruimen, is twijfelachtig. In ieder geval moet daarover worden onderhandeld met China, dat nu tarieven tot 35 procent op Amerikaanse importen heft. Want op dat punt heeft Trump gelijk: de VS zijn een open economie, China houdt belangrijke groeisectoren (telecom, banken, spoorwegen, internet) gesloten voor buitenlanders. Maar daarover kan altijd een deal worden gesloten, heeft premier Li Keqiang, die verantwoordelijk is voor de tweede economie van de wereld, laten doorschemeren. En net als Ma is Li een zeer ervaren onderhandelaar.

Lees ook: Goedemorgen China, dit is het nieuwe Amerika