W październiku 2023 roku instytucje pożyczkowe zarejestrowały znaczny wzrost w sektorze pożyczek, udzielając ponad 1 miliona nowych pożyczek na łączną kwotę 1,31 miliarda złotych. To oznacza wzrost o 191,4% w liczbie pożyczek i o 72,3% w ich wartości w stosunku do analogicznego okresu w roku poprzednim, według danych Biura Informacji Kredytowej.
Chwilówki zyskały w ostatnich latach na popularności jako szybki sposób na uzyskanie dodatkowych środków finansowych. Dzięki minimalnym formalnościom i możliwości otrzymania pieniędzy niemal natychmiast stały się one atrakcyjną opcją dla osób potrzebujących nagłego zastrzyku gotówki. Jednak, mimo ich pozornej wygody, chwilówki niosą ze sobą ryzyko, które może wprowadzić pożyczkobiorców w trudną do opanowania spiralę zadłużenia. Wysokie oprocentowanie, krótki termin spłaty oraz dodatkowe opłaty mogą szybko przekształcić tymczasowe rozwiązanie finansowe w długoterminowy problem. Poniżej przyjrzymy się bliżej, czym dokładnie są chwilówki, jakie ryzyka wiążą się z ich zaciąganiem i jak można uniknąć pułapek związanych z szybkimi pożyczkami, aby chronić swoją stabilność finansową.
W październiku 2023 roku średnia kwota pożyczki celowej spadła do 679 zł, co oznacza obniżkę o 51% w porównaniu do średniej z października 2022. Z kolei średnia suma pożyczki gotówkowej przyznanej w tym samym miesiącu wzrosła do 2 416 zł, co stanowi wzrost o 4% w stosunku do wartości z poprzedniego roku. Warto dobrze zrozumieć, czym jest tego rodzaju pożyczka.
Przeczytaj także: Chcesz rozwinąć jednoosobową działalność gospodarczą? Kredyt gotówkowy napędzi Twój biznes.
Czym są naprawdę chwilówki?
Formalnie rzecz biorąc jest to rodzaj pożyczek, bardzo krótkoterminowych, które są oferowane przez firmy działające na rynku finansowym. Charakteryzują się one przede wszystkim szybkim procesem wnioskowania i krótkim okresem, na jaki są udzielane – zazwyczaj od kilku dni do maksymalnie jednego miesiąca, choć niektóre instytucje mogą oferować terminy spłaty rozciągające się na kilka miesięcy. Główną cechą odróżniającą chwilówki od tradycyjnych kredytów bankowych jest minimalna ilość formalności oraz fakt, że decyzja o przyznaniu pożyczki i wypłata środków mogą nastąpić niemal natychmiastowo, często w ciągu jednego dnia roboczego.
Zaciągając chwilówkę, pożyczkobiorcy zwykle muszą przedstawić jedynie dowód osobisty, potwierdzenie stałego źródła dochodu oraz posiadać aktywne konto bankowe. Weryfikacja zdolności kredytowej jest zazwyczaj mniej rygorystyczna niż w przypadku kredytów bankowych, co sprawia, że chwilówki są dostępne również dla osób z mniejszą zdolnością kredytową.
Jednakże łatwość dostępu do środków idzie w parze z wysokimi kosztami. Oprocentowanie chwilówek jest znacznie wyższe niż w przypadku tradycyjnych pożyczek bankowych, a dodatkowe opłaty mogą znacząco zwiększyć całkowity koszt zobowiązania. Co więcej, krótki termin spłaty wymusza na pożyczkobiorcy szybkie zgromadzenie potrzebnych środków, co w przypadku problemów z płynnością finansową może prowadzić do konieczności zaciągnięcia kolejnej pożyczki, aby pokryć poprzednie zobowiązania, tworząc ryzykowny cykl zadłużenia.
Czym różni się chwilówka od innych pożyczek?
Istnieje wiele potocznych definicji “chwilówki”, dlatego tak ważne jest zrozumienie ich istoty. Idea tego rodzaju pożyczki bazuje na jej krótkim terminie spłaty. Z zasady wzięcie chwilówki polega na uzyskaniu pieniędzy na okres kilku tygodni do momentu pierwszej wypłaty. Dlatego zwykle jest to kwota kilkuset zł do kilku tysięcy. Jednak nawet wtedy rzadko przekracza 2-3 tys. zł.
Jeśli mamy perspektywę, że nie będziemy w stanie spłacić jej w ciągu czterech tygodni, nie powinniśmy nawet patrzeć na tego rodzaju oferty, by nie wpaść w pętlę zadłużenia. Standardem jest naliczanie kilkuset zł kary w przypadku, gdy nie spłacimy pożyczki na czas.
Inna kategorią dają pożyczki krótkoterminowe, które również są przyznawane osobom, które mogą mieć negatywną historię w BIK, ale są przyznawane na okres kilku lat. Zwykle 12 do 36 miesięcy. RRSO może wynosić ponad 100 proc. a kwota wynosi zwykle 3-5 tys. zł.
Oczywiście możemy się też spotkać z pożyczkami na wyższą kwotę, jednak wtedy są one zabezpieczane posiadanymi przez nas dobrami.
Pojęcie “kredytu” jest z kolei zarezerwowane dla banków i są to najniżej oprocentowana forma pożyczek, ale dostępna tylko dla ludzi z pozytywną zdolnością kredytową.
Czym ryzykujesz, biorąc chwilówkę?
Nie zniechęcamy do korzystania z chwilówek. Jest to dobra forma, szybkiej i drobnej pożyczki, gdy będziemy mieli taką potrzebę. Jednocześnie nie chcemy się chwalić znajomym, że mamy problemy finansowe. Należy tylko być świadomym potencjalnych ryzyk. Korzystając z tego rodzaju usługi, należy być pewnym, że za kilka tygodni będziemy w stanie ją w całości spłacić. Nawet drobna niedopłata może podwoić zadłużenie.
Wiele osób narzeka na wysokie oprocentowanie tego typu pożyczek, ale bywają czasem sytuacje, gdy nie RRSO jest najważniejszym składnikiem, a raczej szybkość uzyskania koniecznych pieniędzy.
Zanim zdecydujesz się na skorzystanie z chwilówki, przeczytaj dokładnie umowę i rozważ alternatywne źródła finansowania.
Ryzyka związane z chwilówkami
Biorąc chwilówkę, powinieneś zwrócić uwagę na kilka ryzyk. Weź je pod uwagę. Firm na rynku jest sporo, ale nie każda z nich działa etycznie. Weź pod uwagę nasz ranking najpierw, a jeśli nie znajdziesz dobrej oferty, to poszukaj dalej.
1. Wysokie oprocentowanie i dodatkowe opłaty
Jednym z głównych ryzyk chwilówek jest bardzo wysokie oprocentowanie, często znacznie przewyższające te dostępne w ramach tradycyjnych produktów kredytowych oferowanych przez banki. Dodatkowo pożyczkodawcy mogą nałożyć szereg dodatkowych opłat, takich jak opłaty za uruchomienie pożyczki, opłaty za przedłużenie terminu spłaty czy opłaty za przetwarzanie płatności, co dodatkowo zwiększa całkowity koszt pożyczki.
2. Krótki okres spłaty
Charakteryzują się one krótkim okresem spłaty, co może stanowić problem dla pożyczkobiorców, którzy mogą nie być w stanie zgromadzić wystarczających środków na czas.
3. Ryzyko spirali zadłużenia
Chwilówki mogą szybko prowadzić do tzw. spirali zadłużenia, kiedy to pożyczkobiorca zaciąga kolejne pożyczki, aby pokryć poprzednie zobowiązania. Taka sytuacja może szybko eskalować, prowadząc do znacznego zadłużenia, którego spłata staje się coraz trudniejsza.
4. Wpływ na historię kredytową
Nieuregulowanie chwilówki w terminie może negatywnie wpłynąć na historię kredytową pożyczkobiorcy. Informacje o zaległościach mogą zostać przekazane do biur informacji kredytowej, co utrudni lub nawet uniemożliwi zaciągnięcie kredytu w przyszłości.
5. Niekorzystne warunki umowy
Warunki umowy chwilówek mogą być niekorzystne dla pożyczkobiorcy, zwłaszcza jeśli nie zostaną one dokładnie przeczytane i zrozumiane przed podpisaniem. Niekiedy umowy zawierają zapisy dotyczące wysokich kar za opóźnienia w spłacie, co dodatkowo zwiększa ryzyko finansowe.
6. Praktyki windykacyjne
Niektóre firmy pożyczkowe mogą stosować agresywne metody windykacji wobec osób, które mają trudności ze spłatą pożyczek. Takie praktyki mogą mieć negatywny wpływ na życie pożyczkobiorców, w tym stres i naciski psychologiczne.
Chwilówki a inne formy finansowania
Jeśli masz potrzebę wzięcia chwilówki, rozważ też inne opcje.
Chwilówki a znajomi
Pierwszym naszym wyborem, w chwili, gdy potrzebujemy 500-1500 zł “do pierwszego”, powinni być znajomi lub rodzina. Często się tego wstydzimy i przez to narażamy się na RRSO 100 proc.
Chwilówki vs. kredyty bankowe
Kredyty bankowe są tradycyjną formą pożyczki, charakteryzującą się dłuższym okresem spłaty i niższym oprocentowaniem w porównaniu do chwilówek. Wymagają one dokładniejszej weryfikacji zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, co może wydłużyć proces uzyskania pożyczki. Z drugiej strony, zazwyczaj oferują one bezpieczniejsze warunki i mniejsze koszty finansowe dla pożyczkobiorcy. Tam powinieneś skierować swoje pierwsze kroki jeśli chodzi pożyczanie pieniędzy, jeśli znajomi zawiodą.
Chwilówki vs. pożyczki społecznościowe
Pożyczki społecznościowe (peer-to-peer, P2P) łączą osoby szukające finansowania z inwestorami gotowymi pożyczyć swoje środki. Oprocentowanie zwykle jest niższe niż w przypadku chwilówek, a warunki spłaty bardziej elastyczne. Pożyczki P2P są dostępne nawet dla osób z niższą zdolnością kredytową, choć wymagają dokładniejszego procesu weryfikacji niż chwilówki.
Chwilówki vs. karty kredytowe
Karty kredytowe są często demonizowane, ale oferują elastyczność w dostępie do środków finansowych i możliwość rozłożenia spłaty na raty. Oprocentowanie zadłużenia na karcie kredytowej do kilkudziesięciu dni potrafi być całkiem nieoprocentowane. Potem staje się ważnym obciążeniem finansowym.
Co robić, gdy wpadliśmy w spiralę zadłużenia?
Wpadnięcie w spiralę zadłużenia z powodu rolowania długu może być przytłaczające, jednak istnieją kroki, które możesz podjąć, aby wyjść na prostą. Oto kilka strategii:
1. Przyznanie się do problemu
Pierwszym krokiem jest uznanie, że problem istnieje. Nie można znaleźć rozwiązania, nie akceptując najpierw sytuacji, w której się znalazło.
2. Dokładna analiza sytuacji finansowej
Spisz wszystkie swoje długi, w tym kwoty, oprocentowanie i terminy spłat. To pomoże Ci zrozumieć pełny zakres problemu i ustalić priorytety w spłatach.
3. Skontaktuj się z wierzycielami
Nie unikaj kontaktu z pożyczkodawcami. Wiele firm pożyczkowych jest otwartych na negocjacje warunków spłaty, w tym wydłużenie okresu spłaty lub zmniejszenie wysokości rat. Komunikacja jest kluczem do znalezienia rozwiązania.
4. Konsolidacja długów
Rozważ skonsolidowanie swoich długów w jeden kredyt z niższym oprocentowaniem. Może to uprościć zarządzanie długami i zmniejszyć miesięczne obciążenie.
5. Utworzenie planu spłaty
Na podstawie dokładnej analizy swojej sytuacji finansowej, utwórz realistyczny plan spłaty długów. Może to oznaczać konieczność zaciśnięcia pasa i zredukowania wydatków nieistotnych, aby zwolnić więcej środków na spłatę zadłużenia.
Jeśli czujesz, że samodzielnie nie poradzisz sobie z długami, skontaktuj się z profesjonalnym doradcą finansowym lub organizacją oferującą pomoc w zarządzaniu długami. Mogą oni zaproponować rozwiązania, o których sam nie wiedziałeś.
Publikacja zawiera linki afiliacyjne.
Komentarze