Co to jest lokata bankowa? Jak wybrać najlepszą lokatę bankową?

Lokata bankowa, to zaraz po koncie osobistym, jeden z podstawowych produktów oferowanych przez banki. Choć w ostatnich kwartałach standardowe lokaty bankowe oferowały symboliczną stopę zwrotu to aktualnie sytuacja może się zmienić. Warto zatem wiedzieć czym jest to rozwiązanie i jakie są oferty lokat bankowych.

Stopy procentowe zachowują się ostatnio niejednoznacznie. Przeżyliśmy zarówno dramatycznie niskie ich poziomy, jak i znaczące zwyżki. W odpowiedzi na dynamiczny wzrost inflacji Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na serię podwyżek stóp procentowych. Ruch ten spowodował, że na rynku pojawiają się nieśmiałe symptomy zwiastujące poprawę sytuacji w obszarze lokat terminowych i kont oszczędnościowych. 

Niedawno mieliśmy lokaty z oprocentowaniem nominalnym w przedziale o 1 do 2% w skali roku. Potem 7-8. Teraz oprocentowanie znów zaczyna spadać.  Trzeba mieć jednak na uwadze, że często oferowane są promocje posiadające ograniczenia dotyczące maksymalnej kwoty czy okresu deponowania. Takie lokaty bankowe mogą być jednak dobrym sposobem na spowolnienie erozji posiadanego kapitału na skutek dynamicznego wzrostu cen. Sprawdźmy zatem, czym dokładnie jest lokata bankowa i jak wybrać najlepszy depozyt terminowy?

Lokata - co to jest?

Lokata bankowa jest jednym z podstawowych produktów oferowanych przez banki uniwersalne, pozwalający na bezpieczne pomnażanie zgromadzonych oszczędności. Rozwiązanie to może występować także pod nazwą lokaty terminowej czy depozytu bankowego. Chcąc założyć lokatę terminową należy zawrzeć z bankiem umowę na określoną kwotę depozytu i czas, po którego upływie nastąpi zwrot kapitału powiększonego o naliczone odsetki.

Warto pamiętać, że środki zgromadzone na depozytach chronione są przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) do kwoty odpowiadającej równowartości 100 tysięcy euro w danym banku, dlatego rozwiązanie to doceniają szczególnie osoby z wysoką awersją do ryzyka. Zaletą lokaty terminowej jest także z góry znana wysokość zysku naliczonego po zakończeniu umowy. Nie można jednak zapominać, że przed wypłatą odsetek zostaną one pomniejszone o 19% podatek od zysków kapitałowych, tzw. podatek Belki.

Na co zwracać uwagę wybierając lokatę?

Lokaty bankowe swoją popularność zawdzięczają nie tylko gwarancjom BFG, ale także prostym i przejrzystym zasadom opisującym działanie tego produktu. Mowa tu jednak o standardowych depozytach, a nie np. lokatach strukturyzowanych, które mają bardziej skomplikowany charakter.

Korzystanie z lokat bankowych nie wymaga specjalistycznej wiedzy, ani śledzenia bieżącej sytuacji rynkowej. Mimo tego przed podjęciem ostatecznej decyzji warto wziąć pod lupę takie elementy jak:

• Oprocentowanie nominalne lokaty - to parametr, który bezpośrednio przekłada się na zysk z lokaty, czyli wysokość wypłaconych odsetek. Im wyższe oprocentowanie nominalne, tym wyższy dochód z lokaty bankowej. Oprocentowanie lokat może być stałe lub zmienne i komunikowanie jest w skali roku. Dlatego lokata bankowa z oprocentowaniem wynoszącym 4% w skali roku, której okres wynosi 6 miesięcy, będzie miała oprocentowanie efektywne na poziomie 2%. Trzeba również pamiętać, że bank każdorazowo pomniejszy wypłacone odsetki o 19% podatek belki,
• Okres lokaty - im dłuższy, tym wyższy zysk. Dostępne na rynku oferty pozwalają zdeponować środki na okres od 1 miesiąca do 5 lat. Krótki termin jest domeną lokat promocyjnych oferujących ponadprzeciętnie oprocentowanie, ale także limit kwoty, której dotyczy podwyższona stawka i ograniczony czas deponowania. Skorzystanie z takiego depozytu może wymagać też założenia konta osobistego. Z kolei lokaty powyżej jednego roku oznaczają konieczność zamrożenia kapitału na dłuższy okres, co przekłada się ryzyko zmiany sytuacji rynkowej, w wyniku której założony depozyt będzie generował niekonkurencyjne odsetki. Oczywiście sytuacja może zmianie się w drugą stronę i założona wcześniej lokata długoterminowa przynosić będzie ponadprzeciętny, w stosunku do rynku, zysk.
• Maksymalna kwota lokaty bankowej - im więcej wpłacimy na lokatę, tym większe odsetki wypłaci nam bank. Wśród ofert można zauważyć niekorzystną zależność powodującą, że najlepiej oprocentowane lokaty pozwalają zdeponować maksymalnie od 10 do 20 tysięcy złotych. Warto jednak porównywać oferty, ponieważ niektóre banki dążą do pozyskania klientów przez podwyższanie maksymalnych limitów wpłaty.
• Kapitalizacja odsetek - im częstsza kapitalizacja odsetek, tym atrakcyjniejsza oferta, gdyż w okresie obowiązywania lokaty odsetki więcej razy dopisywane są do zdeponowanego kapitału, co ostatecznie przekłada się na wyższy zysk. Niestety aktualnie dominującym wariantem jest kapitalizacja jednorazowa przypadająca na koniec obowiązywania umowy.
• Konsekwencje zerwania lokaty bankowej przed terminem - trzeba pamiętać, że w większości przypadków zerwanie depozytu przed terminem oznacza całkowitą utratę odsetek i zwrot samego kapitału. Niektóre oferty pozwalają jednak zachować część wypracowanych odsetek. O zasadzie tej powinny szczególnie pamiętać osoby zakładające długoterminowe lokaty bankowe, ponieważ utrata wieloletnich odsetek może być bolesna.
• Warunki dodatkowe - często aby skorzystać z atrakcyjnej lokaty bankowej konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków stawianych przez bank. Dotyczy to w szczególności ofert promocyjnych. I tak depozyt może być dostępny wyłącznie dla nowych klientów lub dla osób, które zdecydują się na równoczesne założenie konta osobistego.
• Sposób skorzystania z oferty - większość lokat terminowych założyć można przez internet bez konieczności wychodzenia z domu. Może się również okazać, że z oferty można skorzystać tylko w oddziale banku lub jest ona adresowana wyłącznie do posiadaczy aplikacji mobilnej banku.

Uwzględnienie powyższych parametrów pozwala na bardziej świadomy wybór lokaty bankowej. Często ulegamy wrażeniu, że najwyżej oprocentowana lokata terminowa będzie tą najlepszą, ale po głębszej analizie naszych potrzeb i dostepnych ofert może okazać się, że nasze przekonanie jest złudne.

Sprawdź też: Najlepsze lokaty bankowe na 10 tys. zł na okres do 3 miesięcy 

Jak założyć lokatę bankową?

Rozwój technologii spowodował, że większość dostępnych lokat bankowych założyć można przez internet bez konieczności wychodzenia z domu. Co ważne cały proces składania wniosku i potwierdzenia tożsamości również odbywa się online. W tym celu wykorzystywany jest np. przelew weryfikacyjny lub wideorozmowa z pracownikiem banku.

W wybranych bankach lokatę założyć można przez infolinię. Osoby o bardziej tradycyjnym podejściu do bankowości mogą z kolei założyć depozyt w oddziale banku. Trzeba jednak pamiętać, że nie każdy bank posiada placówki stacjonarne, co powoduje, że lokatę czasami można uruchomić wyłącznie za pośrednictwem kanałów zdalnych.

Najmniej wysiłku kosztować będzie skorzystanie z oferty banku, który prowadzi już nasze konto osobiste. W takiej sytuacji cały proces ograniczy się do kilku kliknięć w systemie bankowości elektronicznej lub mobilnej. Rozwiązanie to, choć bardzo wygodne, nie daje jednak gwarancji skorzystania z najlepszej oferty. Dlatego ostateczny wybór warto poprzedzić analizą rankingu lokat bankowych.

Jakie są rodzaje lokat bankowych?

Z uwagi na zróżnicowane oczekiwania klientów dotyczące sposobu deponowania oszczędności banki oferują różne rodzaje lokat bankowych. Proponowane opcje to:

• Lokata terminowa - jest to najbardziej popularny rodzaj depozytu bankowego. Zakładany jest na określony czas, po którego upływie bank zwraca nam kapitał powiększony o naliczone odsetki, które z kolei automatycznie pomniejsza o podatek od zysków kapitałowych. W tej grupie wyróżnić możemy lokaty krótkoterminowe, które zakładane są na okres od kilku dni do 4 miesięcy. Lokaty średnioterminowe zawierane są na okres od 5 do 12 miesięcy. Natomiast depozyty, które zakładane są na okres powyżej jednego roku zaliczamy do kategorii lokat długoterminowych,
• Lokata walutowa - to rozwiązanie skierowane m.in. do osób posiadających wolne środki w walutach obcych, spłacających kredyty w innych walutach lub otrzymujących wpływy w walucie obcej. Lokata walutowa często oferuje niższe oprocentowanie od depozytu prowadzonego w złotych. Należy także pamiętać, że na ostateczną zyskowność lokaty walutowej przeliczonrj na polskie złote, oprócz oprocentowania wpływać będzie także różnica kursowa.
• Lokata internetowa lub mobilna - jest to depozyt, który założyć można wyłącznie przez system bankowości elektronicznej lub przez aplikację mobilną. Nie ma możliwości skorzystania z takiej oferty w oddziale banku, ani przez infolinię.
• Lokata strukturyzowana - rozwiązanie to łączy w sobie bezpieczny element w postaci standardowej lokaty bankowej oraz element inwestycyjny obarczony ryzykiem utraty kapitału. W efekcie ochroną objęty jest wyłącznie wpłacony kapitał. Odsetki są niepewne i zależą od wyceny rynkowej części inwestycyjnej. Z uwagi na większe ryzyko lokata strukturyzowana jest często oprocentowana lepiej niż standardowa lokata terminowa.
• Lokata rentierska - to rozwiązanie adresowane do osób zamożnych, które chciałby w ramach zawartej z bankiem umowy regularnie otrzymywać odsetki od zdeponowanej kwoty, np. każdego miesiąca. Lokata taka zawierana jest najczęściej na okres kilku lat.
• Lokata nocna (overnight) - lokata bankowa tego typu zakładana jest wyłącznie na jedną noc. Następnego dnia bank zwraca kapitał powiększony o należne odsetki i pomniejszony o podatek Belki. Korzystanie z lokaty tego typu ma sens, kiedy posiadamy odpowiednio wysoki kapitał.
• Lokata progresywna - oprocentowanie takiego depozytu wzrasta w kolejnych okresach trwania umowy np. każdego miesiąca. Najczęściej zawierana jest na długi okres. Przed skorzystaniem z oferty warto wyliczyć, jakie jest efektywne oprocentowanie lokaty progresywnej. Oferta może być przygotowana w taki sposób, że akcentować będzie wysokie stawki obowiązujące na koniec okresu, bagatelizując zarazem niskie oprocentowanie w pierwszych miesiącach oszcżędzania.
• Lokata negocjowana - to lokata bankowa, której oprocentowanie może być negocjowane. W przeszłości rozwiązanie to adresowane było wyłącznie do klientów zamożnych. Obecnie lokata negocjowana dostępna jest także dla osób dysponujących niższym kapitałem.

Warto pamiętać, że istnieje szereg innych kryteriów, według których możemy dzielić lokaty bankowe, uwzględniając np. odnawialność lokaty czy zmienność oprocentowania w trakcie obowiązywania umowy wynikającą przykładowo ze wahania stopy WIBOR.

Oprocentowanie lokaty bankowej - stałe czy zmienne?

Większość dostępnych na rynku lokat bankowych oferuje naliczanie odsetek w oparciu o oprocentowanie stałe. Stawka jest znana w momencie zakładania depozytu i nie podlega wahaniom w trakcie obowiązywania umowy. Dzięki temu od początku wiemy, jaki dochód przyniesie lokata bankowa, o ile nie zdecydujemy się na zakończenie jej przed terminem. Daje to komfort i pozwala precyzyjniej zarządzać osobistym budżetem.

Mniej popularnym wariantem jest oprocentowanie zmienne, które jak sama nazwa wskazuje, może zmieniać się w trakcie trwania umowy. Oprocentowanie zmienne może być ustalane np. w oparciu o stopę referencyjną NBP lub stopę WIBOR 3M, co oznacza, że będzie ono aktualizowane w okresach trzymiesięcznych. W zależności od sytuacji banki mogą wprowadzać elementy korygujące, dlatego tak ważna jest dokładna weryfikacja ofert.

Przykładowo stawka WIBOR 3M wynosi aktualnie 2,72%, ale bank może zastrzec w umowie, że wartość ta korygowana będzie o 1%, co istotnie wpłynie na wysokość naliczonych odsetek. Osoby interesujące się ekonomią i rynkami finansowymi mogą próbować prognozować wysokość przyszłych stóp procentowych i na tej podstawie zadecydować, czy lepiej postawić na oprocentowanie stałe czy na oprocentowanie zmienne lokat.

Sprawdź też: Najlepsze lokaty na 30 tys. zł na okres od 6 do 12 miesięcy

Jak obliczyć zysk z lokaty?

Trzeba pamiętać, że oprocentowanie lokaty prezentowane jest zawsze w skali roku, co ułatwia porównywanie ofert. Efektywne oprocentowanie depozytu 6-miesięcznego oferującego stawkę 3% w skali roku wynosić będzie zatem 1,5%. Istotny wpływ na zysk z lokaty bankowej będzie miała też jej kwota oraz okres deponowania.

Załóżmy, że przekazujemy na lokatę sześciomiesięczną 10.000 zł. Jej oprocentowanie nominalne to 3% z jednorazową kapitalizacją odsetek na koniec okresu. Bank naliczając odsetki przyjmuje, że rok ma 360 dni. Zysk z lokaty obliczymy według wzoru:

(10.000 zł x 3%) / 360 dni x 180 dni = 150 zł

Zgodnie z wyliczeniami na nasze konto powinno wrócić 10.000 zł kapitału i 150 zł odsetek. Niestety zysk z lokaty trzeba jeszcze uszczuplić o 19% podatek Belki, który w tym przypadku wyniesie 28,5 zł. Ostatecznie wzbogacimy się o 121,50 zł. W celu urealnienia stopy zwrotu warto porównać oprocentowanie lokaty do wskaźnika inflacji, co obecnie prowadzi do mało optymistycznych wniosków. Aktualnie żadna lokata bankowa nie może zabezpieczyć naszych oszczędności przed realną utratą ich siły nabywczej. Cały wysiłek polega na tym, aby ograniczyć skalę tej erozji.

Czy zysk z lokaty bankowej jest opodatkowany?

Tak. Odsetki od lokat terminowych opodatkowane są podatkiem od zysków kapitałowych, który potocznie nazywany jest podatkiem Belki. Danina ta dotyczy również zysków wygenerowanych przez inne produkty, jak np. konta oszczędnościowe, fundusze inwestycyjne, obligacje skarbowe czy dochodów wynikających z samodzielnych inwestycji na giełdzie papierów wartościowych.

Podatek Belki wynosi obecnie 19%. W przypadku lokat bankowych nie ma możliwości uniknięcia tej daniny. Jeżeli na lokacie zarobiliśmy 200 zł, to w rzeczywistości na nasze konto osobiste trafi 162 zł, gdyż 38 zł to podatek od dochodów kapitałowych. W przypadku lokat terminowych rozliczenie i podatku odbywa się po stronie banku. Nie otrzymamy więc z tego tytułu żadnych dokumentów służących do samodzielnego rozliczenia się z urzędem skarbowym.

Lokaty bankowe a konta oszczędnościowe - jakie różnice?

Zarówno lokata bankowa, jak i konto oszczędnościowe stworzone zostały przez banki, aby z jednej strony móc pozyskać relatywnie tani kapitał pochodzący od klientów, a z drugiej dać im możliwość pomnażania oszczędności. Choć cel jest podobny rozwiązania te istotnie się od siebie różnią.

Lokata bankowa zakładana jest na z góry określony termin. Zerwanie depozytu przed czasem oznacza najczęściej stratę wypracowanych odsetek, co w przypadku lokat długoterminowych może być przykrym doświadczeniem. Umowa lokaty terminowej uwzględnia też jej stałą kwotę, wobec czego nie ma możliwości dopłacania kapitału w trakcie trwania kontraktu. Rozwiązanie to nie sprawdzi się zatem w przypadku osób planujących odkładać każdego miesiąca niewielką kwotę pieniędzy. Za założenie i prowadzenie lokaty bankowej nie są pobierane żadne opłaty.

Sprawdź również: Lokata czy konto oszczędnościowe: co lepsze?

Z kolei konto oszczędnościowe to oprocentowany rachunek, który w założeniu, oprócz możliwości pomnażania kapitału, zapewniać ma swobodny dostęp do zgromadzonych na nim środków. Tyle w praktyce. O ile w kwestii pomnażania oszczędności rozwiązanie to spełnia swoją rolę, to elastyczny dostęp do pieniędzy jest mocno dyskusyjny. Trudno jest znaleźć konto oszczędnościowe, z którego można bez żadnych konsekwencji wielokrotnie wypłacać środki. W większości przypadków każdego miesiąca darmowa jest tylko jedna wypłata z rachunku. Każda kolejna wiąże się z kilkuzłotową opłatą, co w przypadku osoby często sięgającej po zaskórniaki oznaczać może skonsumowanie wypracowanych odsetek, a nawet naruszenie kapitału.

Z drugiej strony na konto oszczędnościowe w każdym momencie wpłacić można dodatkowe pieniądze. Dlatego to odpowiednie rozwiązanie dla osób odkładających regularnie niewielkie kwoty. Trzeba jednak sprawdzić, czy po przekroczeniu określonej sumy bank nie obniży oprocentowania. W przeciwieństwie do lokaty terminowej bank może pobierać opłatę z prowadzenie konta oszczędnościowego. Obciążenia tego można często uniknąć spełniając dodatkowy warunek np. nie wypłacając w ciągu miesiąca środków zgromadzonych na rachunku. Konto oszczędnościowe założyć można w ramach prowadzonego ROR, ale część banków oferuje ten rachunek jako niezależny produkt.

Sprawdź też: Najlepsze lokaty na 50 tys. zł na okres od 12 miesięcy

Dlaczego banki płacą na za przekazany na lokaty kapitał?

Lokaty terminowe to dla banków źródło pozyskania kapitału, który umożliwia im sprawne prowadzenie działalności polegającej w szczególności na udzielaniu kredytów i pożyczek. W dużym uproszczeniu banki zarabiają na różnicy pomiędzy oprocentowaniem depozytów, a wyższym oprocentowaniem udzielonych kredytów.

W ostatnich latach banki cierpią jednak na nadpłynność kapitału, przez co nie są szczególnie zainteresowane pozyskiwaniem dodatkowych funduszy od klientów indywidualnych, co przekłada się na symboliczne oprocentowanie lokat terminowych. Ostatnia seria podwyżek stóp procentowych NBP może spowodować korzystną dla oszczędzających zmianę, jednak trudno się spodziewać, aby proponowane stawki dorównywały raportowanej w tym samym czasie inflacji.

Promocyjna lokata bankowa - czy warto?

Promocyjne lokaty bankowe, oferujące ponadprzeciętnie korzystne oprocentowanie na tle rynku, wykorzystywane są przez banki nie tylko w celu pozyskania kapitału, ale także mają przekonać klientów do skorzystania z innych produktów finansowych. Spotykaną praktyką, pozwalającą na złożenie promocyjnego depozytu, jest zobowiązanie klienta do założenia konta osobistego. Decydując się na takie rozwiązanie warto sprawdzić, na jakich warunkach prowadzony jest rachunek ROR i jakie generuje koszty. Można to zrobić korzystając z rankingu kont osobistych.

Lokaty promocyjne, choć na pierwszy rzut oka bardzo atrakcyjne, posiadają często szereg ograniczeń. Poza wspomniana koniecznością założenia konta osobistego banki stosują także limit maksymalnej kwoty objętej promocyjnym oprocentowaniem i krótki okres deponowania. Dlatego to często oferty atrakcyjne dla osób posiadających niewielki kapitał. Najkorzystniejszą propozycję opisuje nie tylko oprocentowanie lokaty. Warto sprawdzić także inne parametry. Najlepszą lokatę można znaleźć korzystając z dostępnych w sieci narzędzi, jak porównywarka czy ranking lokat bankowych.

Sprawdź też: Co to jest konto osobiste? Jakie konto osobiste wybrać?

Sprawdź też: Kredyt dla zadłużonych - jak wziąć kredyt będąc zadłużonym?